Het Panthéon in Parijs bezoeken? Tips, tickets + hoe wachtrijen vermijden?
Het Panthéon van Parijs steekt ver boven de omringende gebouwen in het Quartier Latin uit. In dit prachtige monument zijn verschillende belangrijke figuren uit de geschiedenis van Frankrijk begraven. Toch wordt dit bouwwerk vaak overgeslagen bij een bezoek aan Parijs, er zijn natuurlijk ook nog veel andere dingen te zien. Het Panthéon is echter een zeer indrukwekkende en interessante bezienswaardigheid, centraal in Parijs in het 5e arrondissement. Ontdek hier de geschiedenis en onze tips voor je bezoek aan het Panthéon.
Tickets voor het Panthéon in Parijs online kopen
Je tickets voor het Panthéon in Parijs hier online kopen. Koop je officiële tickets hier voor € 11,5.
Nog meer bezienswaardigheden in Parijs bezoeken? Koop je tickets zeker online, zo hoef je niet in de wachtrij te staan om de soms zeer drukke attracties te bezoeken.
Onze tip: Koop een Paris City Pass en spaar veel geld uit + je kan gratis gebruik maken de metro + een cruise op de Seine maken. Kijk hier voor alle kortingskaarten Parijs.
Inhoud artikel
De bouw van het Panthéon
Sainte Geneviève
Op de plek waar het Panthéon nu staat stond eerst een basiliek uit de 6de eeuw, die onderdeel was van de abdij van Sainte Geneviève. Die werd daar gebouwd op de plek waar Sainte Geneviève begraven ligt in opdracht van koning Clovis. De koning en zijn vrouw Clothilde werden ook begraven in de basiliek, Clothilde geloofde namelijk sterk in de status van Geneviève als patroonheilige van Parijs.
Lodewijk XV en zijn jicht
In 1744 beloofde Koning Lodewijk XV dat hij een nieuwe kerk zou laten bouwen op de plek van de oorspronkelijke basiliek als hij van zijn ernstige jicht zou herstellen. Toen de koning inderdaad herstelde van zijn ziekte en gaf hij de opdracht aan de markies van Marigny om de bouw van de nieuwe basiliek te overzien.
- De markies huurde de architect Jacques-Germain Soufflot in, die in 1755 met een ontwerp kwam geïnspireerd op de werken van Bramante in Italië en beïnvloed door het klassieke Pantheon in Rome.
- Ook probeerde hij het lichte ontwerp van Gotische kathedralen in zijn neoclassicistisch ontwerp te verwerken.
- De eerste funderingen van dit ontwerp werden in 1758 gelegd, al bleef Soufflot aan zijn ontwerp werken tot in 1777.
- De bouw van de basiliek haperde door financiële problemen, onder andere door de dood van Lodewijk XV in 1774, en in 1780 stierf Soufflot.
- Zijn leerling Jean-Baptiste Rondelet maakte het werk af onder koning Lodewijk XVI, en uiteindelijk werd de nieuwe basiliek van Sainte Geneviève in 1789 voltooid.
Het Panthéon in de Franse Revolutie
Tegen de tijd van de voltooiing van de basiliek was de Franse Revolutie begonnen, en een jaar later opperde de Marquis de Vilette tegen de Constituerende Vergadering van de Revolutie dat de kerk omgezet moest worden tot een tempel gewijd aan de vrijheid, naar het Pantheon in Rome. Na de dood van de Comte de Mirabeau, een leider van de revolutie, in 1791 werd het idee officieel gemaakt en werd het bouwwerk de tempel van de natie en de tombe van de grote namen in de Franse geschiedenis.
Prominente figuren
De begrafenis van de Comte de Mirabeau werd in de kerk gehouden, en in de volgende maanden werden de resten van Voltaire, Jean-Jacques Rousseau, en verschillende prominente revolutionaire figuren zoals Jean-Paul Marat in de crypte van het gebouw gelegd. In de volgende periode van de Revolutie werden Mirabeau en Marat echter tot vijanden van de Revolutie verklaard en hun stoffelijke overschotten werden verwijderd. Na de installatie van de Nationale Conventie werd in 1795 besloten dat alleen prominente figuren die al langer dan 10 jaar dood waren tot het Pantheon toegevoegd mochten worden.
In deze periode werd de basiliek omgebouwd tot een mausoleum. De architect Quatremère de Quincy werd hiervoor ingehuurd en maakte wat aanpassingen aan het gebouw, waaronder het dichtmetselen van enkele ramen en het verwijderen van ornamenten aan het exterieur van het gebouw. Religieuze beelden werden verwijderd en vervangen met patriottische beelden en schilderijen.
Het Panthéon na de Revolutie
Napoleon Bonaparte, de eerste consul van het nieuwe Consulaat van Frankrijk, sloot in 1801 het Concordaat met paus Pius VII en beloofde om de voormalige religieuze gebouwen te herstellen, waaronder het Panthéon. De crypte van de kerk bleef de functie houden als de rustplaats van belangrijke Fransen, en er werd een nieuwe directe ingang naar de crypte gecreëerd. De kunstenaar Jean-Antoine Gros werd ingehuurd om het interieur van de koepel van de kerk te decoreren om zo weer religieuze versieringen terug te brengen in de basiliek.
Nadat Napoleon zichzelf tot keizer kroonde in 1804 liet hij de stoffelijke overschotten van 41 prominente Fransen in de crypte plaatsen, waaronder de ontdekkingsreiziger Louis-Antoine de Bougainville en de schilder Joseph-Marie Vien.
- Na de val van Napoleons rijk herstelde koning Lodewijk XVIII het hele Panthéon met de crypte tot katholieke kerk.
- De relieken van Sainte Geneviève die de Revolutie hadden overleefd werden teruggebracht naar de kerk en de basiliek werd versierd met verschillende nieuwe religieuze kunstwerken.
- Tot 1885 bleef het Panthéon in gebruik als kerk en enkel het stoffelijk overschot van Soufflot, de originele architect van het bouwwerk, werd in de crypte bijgeplaatst.
- Pas in 1881 werd de kerk officieel weer gerestaureerd tot een mausoleum, waarna het lichaam van Victor Hugo als eerste werd toegevoegd aan de crypte.
Klik hier om je tickets te reserveren
Kenmerken van het Panthéon
Het Panthéon is een neoclassicistische tempel die het ontwerp van een Grieks kruis volgt. Het bouwwerk is in totaal 110 m lang, 84 m breed en 83 m breed. De façade van het Panthéon is gemodelleerd naar het Pantheon van Rome en bestaat uit 24 Korintische zuilen. Daarboven zijn de woorden “Aux grands hommes la patrie reconnaissante” te zien, ofwel “Voor de grote mannen van het dankbare vaderland”. Dat werd in 1791 toegevoegd. De beelden boven het motto werden in 1837 door David d’Angers toegevoegd en laten de Natie en de Vrijheid zien omringd door politici, wetenschappers, filosofen en soldaten.
Interieur
Het interieur van het Panthéon is versierd met verschillende schilderijen die zowel mythische als religieuze scenes uitbeelden, waaronder de levens van de heilige Denis en de heilige Geneviève. Ook zijn er schilderijen te zien die belangrijke momenten uit de Franse geschiedenis weergeven, met scenes uit de levens van Charlemagne, Lodewijk IX en Jeanne d’Arc. De vloer is bekleed met mozaïeken van marmer in wit, zwart, rood en groen, en boven de schilderijen en op het plafond zijn nog vele andere gedetailleerde versieringen terug te zien.
De koepel van het Panthéon
De koepel van het Panthéon werd tegen het einde van de bouw ontworpen en moest een rivaal zijn voor de koepels van de Sint Pietersbasiliek in Rome en de St Paul’s Cathedral in Londen. De koepel bestaat uit 3 losse koepels boven elkaar, om zo de buitenste constructie te ondersteunen. De koepel is geheel gemaakt van steen en wordt ondersteund door ijzeren versterkingen.
Op de koepel werd in 1790 een kruis geplaatst dat er maar tijdelijk zou blijven en vervangen zou worden door een beeld van de heilige Geneviève. Na de transformatie tot een mausoleum werd bedacht dat er een beeld moest komen dat de Roem zou representeren, maar dit plan werd nooit uitgevoerd.
Het plafond van de tweede koepel is te zien vanaf de grond door de opening in de eerste koepel, en is beschilderd met de Apotheose van Sainte Geneviève, een werk van Jean-Antoine Gros. Rondom het figuur van de patroonheilige zijn verschillende koningen van Frankrijk te zien, zoals koning Clovis, de eerste christelijke koning van Frankrijk, Charlemagne, koning Louis IX en koning Louis XVIII.
De koepel beklimmen
Je kan de koepel van het Panthéon beklimmen, maar dit kan om veiligheidsredenen alleen onder begeleiding van een gids. Er is geen lift en bezoekers moeten met de trap naar boven klimmen. Eenmaal boven word je beloond met een prachtig panoramisch uitzicht over Parijs, met zicht op onder andere de Eiffeltoren en het Hotel des Invalides. Je kan rondom de koepel gaan voor zicht op andere delen van de stad.
De slinger van Foucault
In 1851 gebruikte de Franse fysicus Léon Foucault het Panthéon voor een experiment dat de rotatie van de aarde om haar eigen as moest bewijzen. Foucault bevestigde een koperen bol van 28 kilo aan een touw van 67 meter lang en bevestigde het touw aan het plafond van het pantheon, vlak onder de koepel. De vloer van het Panthéon bedekte hij met zand waarin hij een wijzerplaat kon tekenen. Het experiment was het eerste dat een simpel bewijs gaf voor de rotatie van de aarde.
In 1855 werd de slinger naar het Musée des Arts et Métiers verplaatst. Het museum werd in 1995 gerenoveerd en de pendule werd in deze periode weer tijdelijk teruggeplaatst in het Panthéon. In 2000 werd de slinger van Foucault weer teruggegeven aan het museum voor de heropening, en sindsdien is er een kopie te zien in het Panthéon. De koperen bal hangt nu boven een stenen wijzerplaat omringd door een ring met dezelfde waarden.
Klik hier om je tickets te reserveren
De beroemde Fransen in de crypte
In de crypte van het Panthéon werden alleen belangrijke figuren uit de geschiedenis van Frankrijk toegevoegd, en tegenwoordig worden alleen mensen bijgelegd na toezegging volgens de Parlementaire wet voor Nationale Helden. Een aantal stoffelijke resten werden ook jaren na het bijleggen weer weggehaald.
De crypte van het Panthéon beslaat de gehele oppervlakte onder het gebouw. Zowel de muren als de vloer zijn zandgekleurd en niet gedecoreerd. De belangrijke figuren die er begraven liggen zijn verdeeld in verschillende kamers waarin de personen naar hun vakgebied zijn ingedeeld. Er zijn ruimtes voor politieke figuren, grote schrijvers, wetenschappers, strijders voor gelijkheid, figuren die hebben bijgedragen aan de democratie, en burgers die geëerd zijn voor hun moed en verzet.
Enkele kamers in de crypte zijn nog leeg, en aan het einde van de crypte is een zaal ingericht met stoelen en een scherm, waarop een informatieve film wordt getoond over de geschiedenis en de democratie van Frankrijk, en met uitleg over het Pantheon en de mensen die er begraven liggen.
Enkele bekende figuren die er begraven liggen zijn
- De schrijver en filosoof Voltaire, bovendien ook de eerste persoon die in het mausoleum werd gelegd.
- De filosoof Jean-Jacques Rousseau.
- Verzetsstrijder Jean Moulin
- Socialistische leider Jean Jaurès
- De architect van het Panthéon Jacques-Germain Soufflot
- Schrijver en journalist Émile Zola
- Schrijver van Les Misérables en de Klokkenluider van de Notre-Dame Victor Hugo
- Schrijver van de Drie Musketiers en de Graaf van Monte-Cristo Alexande Dumas
- Bedenker van het Brailleschrift Louis Braille
- Wetenschappers Pierre en Marie Curie.
- Ook de Nederlander Jan Willem de Winter heeft zijn laatste rustplaats in de crypte van het Panthéon gevonden. Hij was een brigadegeneraal in het Franse leger tijdens de revolutionaire oorlogen en een admiraal in de Hollandse vloot tijdens de Napoleontische oorlogen.
Vrouwen in de crypte
Voor lange tijd lagen er alleen maar mannen begraven in de crypte van het Panthéon. In 1907 werd de eerste vrouw begraven in de tombe. Sophie Berthelot werd samen met haar man, de scheikundige Marcellin Berthelot, in het Panthéon begraven, omdat haar man niet zonder haar begraven wilde worden.
- Pas in 1995 werd de eerste vrouw voor haar eigen waarde bijgelegd in het Pantheon. Dit was de meervoudige Nobelprijswinnares Marie Curie, die al in 1934 was overleden.
- In 2015 werden Geneviève de Gaulle-Anthonioz en Germaine Tillion symbolisch begraven in het Panthéon. Deze 2 vrouwen waren lid van het Franse verzet in de Tweede Wereldoorlog en worden gezien als heldinnen uit de Franse geschiedenis. Beide waren ook grote activisten voor mensenrechten na de oorlog, en ontvingen als 2 van de enige 5 vrouwen ooit de Grand-croix de la Légion d’honneur.
- Familie van de 2 vrouwen wilde niet dat de lichamen van hun oorspronkelijke rustplaats werden gehaald, waardoor de graven in het Panthéon alleen wat aarde van de officiële graven bevatten.
Simone Veil
De meest recente persoon die er werd bijgelegd en de vijfde vrouw die in het Panthéon geëerd werd is de oud-politica Simone Veil. Zij stierf op 5 juli 2017 en werd in eerste instantie bij haar man bijgelegd op de Montparnasse begraafplaats, waarna beide in 2018 naar het Panthéon werden verplaatst. Veil was een overlevende van Auschwitz, waar haar ouders en broer zijn gestorven. Na de oorlog zette zij zich in om de herinnering van de holocaust levend te houden en in de jaren 70 was zij de Minister van Gezondheiszorg. Later werd ze de eerste vrouwelijke voorzitster van het Europees Parlement.
Openingstijden van het Panthéon
- Het Panthéon is het hele jaar door geopend, met uitzondering van 1 januari, 1 mei en 25 december.
- Op 17 mei is het Panthéon alleen in de middag geopend.
- Het Panthéon is dagelijks geopend van 10u tot 18u, met een latere sluitingstijd van 18u30 tussen 1 april en 30 september.
- De laatste toegang is 45 minuten voor sluitingstijd.
Klik hier om je tickets te reserveren
Tickets voor het Panthéon
- Een ticket voor het Panthéon kost €11,50. Kinderen tot 18 jaar oud mogen gratis naar binnen, evenals jongeren tussen de 18 en 25 jaar uit de Europese Unie. Daarnaast mag iedereen op de eerste zondag van de maand tussen november en maart het Panthéon gratis betreden.
- Tickets zijn zowel ter plekke als online te verkrijgen. Boek je ticket hier op voorhand, zo hoef je ter plekke niet meer aan te schuiven.
- Om de koepel van het Panthéon te kunnen bezoeken moet je met de panoramatour meegaan. Deze duurt 45 minuten en kost €3,50 boven op de toegangsprijs.
- Er is een audiogids beschikbaar voor €3. De gids is te verkrijgen in het Frans, Engels, Duits, Spaans, Italiaans, Pools, Russisch, Braziliaans, Koreaans en Japans.
Paris Museum Pass
Als je meer musea in en rond Parijs wilt bezoeken kan je ook een Paris Museum Pass kopen. Deze pas is vanaf €57 te krijgen en geldt voor 2, 4 of 6 dagen. Met de pas krijg je toegang tot 60 verschillende musea in Parijs, waaronder het Louvre en het Musée d’Orsay.
Vermijd de wachtrijen!
Ondanks dat veel toeristen het Panthéon overslaan voor andere grote bezienswaardigheden in Parijs is het mausoleum alsnog een populaire bezienswaardigheid en kunnen er lange wachtrijen ontstaan voor de toegang van het gebouw, zeker in de zomer. Het is aan te raden om vooraf je tickets vast te boeken zodat je gelijk door kan lopen, dat kan je hier doen bij GetYourGuide.
Hoe bereik je het Panthéon?
Te voet
Het Panthéon is gelegen in het 5de arrondissement in het centrum van Parijs, en is vanaf verschillende andere bezienswaardigheden goed te voet te bereiken. Zo is het vanaf de Notre-Dame ongeveer een kwartier wandelen naar het Panthéon.
Met een hop-on hop-off bus
Een hop-on hop-off bustour door Parijs brengt je langs alle belangrijke bezienswaardigheden, en je kan uitstappen waar jij wilt. Bovendien krijg je onderweg uitleg over de monumenten die je passeert van de audiogids. Boek hier je hop-on hop-off busticket op voorhand vanaf €44.
Met het openbaar vervoer
Het Panthéon is met het openbaar vervoer te bereiken met de RER B via de halte Luxembourg en de metrolijn 10 via Maubert-Mutualité. Ook is het mogelijk om de buslijnen 21, 27, 38, 82, 84, 84 en 89 te nemen naar het Panthéon.
Met de auto
Parkeren is mogelijk aan de Boulevard Saint-Michel en Rue Soufflot.
Met een georganiseerde tour
Ga mee met een georganiseerde tour en ontdek het Panthéon en nog andere bezienswaardigheden in Parijs onder begeleiding van een ervaren gids. Bekijk hier de verschillende mogelijkheden.
Praktische tips!
- Na het tonen of kopen van je ticket moet je eerst nog door de beveiligingscontrole gaan.
- Het beste uitzicht op het Panthéon zelf heb je wanneer je vanuit de Jardin du Luxembourg door de Rue Soufflot richting het Panthéon loopt.
- Er worden regelmatig tentoonstellingen gehouden in het Panthéon.
- Je tickets voor het Panthéon in Parijs koop je best online.
Waar overnachten in Parijs?
Op zoek naar een leuke hotel op de juiste plek in Parijs? We hebben een volledig artikel geschreven met de leukste hotels per wijk in Parijs. Zo weet je in welke wijk wat te zien is en waar te overnachten.
Bekijk onze 3 favoriete hotels in Parijs
Gratis stadswandeling Parijs downloaden
Ontdek de stad met onze gratis stadswandeling Parijs. Ideaal om Parijs volledig te verkennen op eigen tempo. In de gratis stadsgids Parijs kan je 1 stadswandeling vinden. Nog meer goesting in Parijs? Koop onze volledige reisgids Parijs en ontdek alles over deze prachtige stad.