Dé 18 mooiste bezienswaardigheden van 's Hertogenbosch (Den Bosch): wat te doen?
Een van de mooiste en gezelligste vestingsteden in Nederland, dat is 's Hertogenbosch (ook wel Den Bosch genaamd). Maar om het zomaar als alleen vestingsstad te beschrijven, dat doet Den Bosch lang niet genoeg eer aan. Kom samen met ons de mooiste bezienswaardigheden van 's Hertogenbosch ontdekken en ontdek waarom dit een van de gezelligste stadjes in Nederland is! Naast de mooiste bezienswaardigheden en hotspots, geven we je ook graag een klein lijstje met favoriete hotels en adresjes om te overnachten.
Inhoud artikel
Sint-Janskathedraal
Deze prachtige kathedraal torent boven de stad uit. Deze kathedraal is een gotische basiliek (hij wordt zelfs gezien als het hoogtepunt van de Brabantse gotiek) die gebouwd werd tussen 1370 en 1529. De toren is nog een toren die uit de 13e eeuw dateert. Hiervoor stond er een kleinere, romaanse kerk. Daar werd deze kathedraal bijna volledig overheen gebouwd.
De kerk is afwisselend Katholiek en Protestants geweest: daarom zijn er ook wat Katholieke memorabilia gesneuveld. Deze kerk is qua stijl erg vergelijkbaar met kerken in Antwerpen, Leuven, Diest en Mechelen zijn vergelijkbaar qua stijl. De Sint-Janskathedraal werd door Napoleon Bonaparte in hoogsteigen persoon weer tot Katholieke kerk gemaakt: “Vous aurez la grande église et un évêque, aussi”.
Wat moet je zeker eens extra lang bekijken als je de kathedraal bezoekt?
Zoete Lieve Vrouw
Bij het binnentreden zal je bijna zeker onophoudelijk mensen naar de linkerhoek zien stappen. Dáár kan je naar de Mariakapel. Opgelet: er mogen géén foto’s genomen worden in de Mariakapel.
Omringd door een massa echte bloemen (dagelijks verse bloemen!) staat daar een Mariabeeld die volgens de legende ergens in de 13de eeuw werd gevonden. Het kreeg uiteindelijk een plek in de Sint-Jan en al snel bleek dat er wonderen plaatsvonden. Zodoende werd het Mariabeeld een mirakelbeeld en kreeg het in de volksmond de naam van Zoete Lieve Vrouw van Den Bosch. Vandaag komen nog elke dag honderden mensen (waarvan vele Den Boschenaren ) een kaarsje aansteken en in stilte bidden. Op de website kan je zelfs een kaarsje aansteken met een persoonlijke boodschap erbij. De Zoete Vrouw heeft ook een eigen website, althans het Broederschap ervan, zie www.zoetelievevrouw.nl
Glas-in-loodramen
Deze glas-in-loodramen stellen de zeven sacramenten voor. De ramen zijn gemaakt tussen eind 19e eeuw (onder andere werk van Jean-Baptiste Capronnier), Marius de Leeuw in 1966, Pieter Wiegersma in 1953 en tot slot een modern werk (‘Het Laatste Oordeel’ van Marc Mulders: in een van de details zie je de terroristische aanslag op de Twin Towers in 2001.
Het Mariabeeld uit de dertiende eeuw
De ‘Zoete Moeder’ beeldt Maria voor met Christus op haar linkerarm. Dit beeld dateert uit de dertiende eeuw: de groene beschildering is nog authentiek.
Koperen doopvont uit 1492
Een van de grootste blikvangers: het koperen doopvont. Dit wordt gezien als een meesterwerk in de laat-gotische siersmeedkunst. Gemaakt door Aert van Tricht heeft het de stedemaagd van Maastricht in de voet gegraveerd. In het voetstuk zie je de 6 gebrekkigen (kreupele, blinde,...).
De preekstoel
De preekstoel werd in de 16e eeuw gemaakt en is opgebouwd uit zes korinthische zuilen. Het werk werd ook verdergebouwd tijdens de Renaissance: dat zie je aan de vermenging van mythologische wezens en het ineens aanwezige perspectief.
Het lijdensaltaar
Het altaar is een retabel van houtsnijwerk. De panelen zijn geschilderd. Hier zien we het Lijdensverhaal in de drie kasten. Als de panelen gesloten worden, zien we niet het Lijdensverhaal, maar het leven van Jezus zoals de Bruiloft te Kana, de opvekking van Lazarus en de Bekoring in de Woestijn. De makers van dit altaarstuk zijn niet bekend, maar door de merktekens weten we dat ze in een Antwerps atelier gemaakt zijn.
De luchtbogen
De kathedraal heeft 16 dubbele luchtbogen: op deze bogen zitten in totaal 96 kleine figuurtjes. Deze beeldhouwwerken zijn erg gevarieerd: van leeuw met een stukje papier tot een man met trom en bekkens.
Sint-Jansmuseum
Naast de kathedraal in het doodlopende steegje Torenstraat kan je het Sint-Jansmuseum bezoeken (de Bouwloods). Dit was eigenlijk de bouwloods tijdens de werken aan de kathedraal. Je krijgt er de ganse bouwgeschiedenis en een expositie over de restauraties. Je ziet er archeologische vondsten, een 200-tal beeldhouwwerken, een maquette, middeleeuwse beelden van dieren, creaties van menselijke figuren etc die de luchtbogen versierden maar intussen wegens de ouderdom vervangen werden door recenter gemaakte beelden die nu het exterieur sieren.
Sint-Jansmuseum (de Bouwloods), Torenstraat 16. Voor actuele openingsuren zie de website.
De Binnendieze
De Binnendieze is een netwerk van allerlei riooltjes en kleine riviertjes binnen de stadsmuren. Het water werd in 1972 toegankelijk voor boten waardoor je nu een pleziertochtje kan maken op de Binnendieze. Zeker de moeite waard: zo kom je op plaatsen in de stad waar je anders niet kan geraken!
Noordbrabants Museum
Het Noordbrabants museum vond een onderkomen in een gouvernementspaleis uit de 18de eeuw. Het museum kreeg veel bijval door de tentoonstelling in 2016 ‘Jeronimus Bosch-Visioenen van een genie’ en kreeg meer dan 420 000 bezoekers in 3 maanden over de vloer. Nu hangen er geen originele doeken van Bosch meer , maar er blijft wel veel aandacht voor de schilder. Ook mede door werken van navolgers Bosch, hedendaagse kunstenaars geïnspireerd door Bosch.
De kunstcollectie omvat onder meer schilderijen uit de late middeleeuwen en uit de tijdsperiode vanaf de 16de eeuw tot vandaag. Er zijn een paar vaste collecties: Jan Sluijters, Hollands modernisme, moderne en hedendaagse kunst met schilderijen, sculpturen, foto’s. Twee paviljoenen focussen extra op de beroemde Brabantse schilders Vincent Van Gogh en een ander uiteraard over de Boschenaar Jheronimus Bosch. Je kan ook naar een zilverkabinet met 17de en 18de eeuws zilver uit Den Bosch gaan kijken. Daarnaast lopen steeds enkele tijdelijke expo’s.
Onder hetzelfde dak huist tevens het Design Museum Den Bosch wat de totale tentoonstellingsruimte op ruim 5000 m² brengt. In twee grote zalen en meerdere kleine presentatieruimtes ontdekt u de invloed van design op de wereld, van cultuur tot technologie, van lifestyle tot levensbeschouwing, en van avant-garde tot moderniteit. Meer info op de website
Jheronimus Bosch Arts Centre
In dit museum - te vinden in de voormalige Sint-Jacobskerk - leer je meer over het leven van de in Den Bosch geboren kunstschilder. Niet alleen zijn leven kan je hier komen ontdekken, natuurlijk is het hele museum doorspekt met zijn schilderwerk. Wist je bijvoorbeeld dat Bosch (eigenlijk: Jheronimus van Aken) ook zelf woonde op de Grote Markt in Den Bosch? De hele stad is doorspekt met bezienswaardigheden over de schilder!
Jheronimus Bosch is geboren in ’s Hertogenbosch (1450), woonde, werkte er en overleed in zijn geboortestad in 1516. Hier vind je op de begane grond enkele werken uit het oeuvre van Bosch, althans reproducties op ware grootte. Je zal trouwens geen enkel origineel doek van de beroemde kunstschilder vinden in ’s Hertogenbosch. Voorts kan je hier kunst bekijken van hedendaagse kunstenaars die zich lieten inspireren door Jheronimus Bosch. Ook hangen er wandtapijten met taferelen uit Bosch’s werken, is er een reconstructie van zijn schildersatelier. Als toemaatje kan je naar de top van de kerktoren met een lift om er te kunnen genieten van een uniek zicht op de stad. Voor liefhebbers van de schilder is dit beslist een aanrader.
De Bossche Bol
Het zou zomaar een strip van Suske en Wiske kunnen zijn, maar een Bossche Bol is vooral heel erg lekker. Beetje zwaar op de maag, dat ook, maar echt heerlijk! Zeker aan te raden om tijdens je dagje ‘s Hertogenbosch even een tussenstop te maken in een van de gezellige eetgelegenheden die Den Bosch rijk is.
Ben jij wel te vinden voor lekker gebak met slagroom en chocolade? Dan moet je die Bossche Bol zeker eens gaan proeven (perfect met een lekkere kop koffie erbij). De beste kan je vinden bij de bekende banketbakkerij Jan de Groot, je kan de bakkerij vinden vlakbij het station. Meer info op de website.
Brabanthallen
Als je graag een evenement wilt bezoeken terwijl je in Den Bosch bent, is het de moeite om op voorhand even de website van de Brabanthallen te checken: zo zie je gelijk of je tijdens je verblijf een beurs, evenement of concert kan meepikken.
De Verkadefabriek
De Verkadefabriek is een beroemde plek in Den Bosch: hier werden namelijk van 1929 tot 1993 de Verkadekoekjes gebakken. Het pand stond jarenlang leeg en werd in 2002 verbouwd tot een centrum voor theater en film.
De Bossche Markt
Hou je wel van een goede markt om te winkelen? Dan moet je zeker de Bossche Markt eens gaan bezoeken: niet alleen is het marktplein mooi aangelegd en de moeite waard om eens te bezoeken, hier worden ook heel regelmatig markten georganiseerd. Je vindt hier het stadskasteel en veel gezellige cafeetjes. In de zomer vind je hier de gezelligste terrasjes om even op adem te komen. Ook het huis van Jheronimus Bosch is hier te vinden (inden Salvatoer).
Zou je graag eens willen zien hoe dit marktplein eruitzag anno 1500? Dat kan! Op erfgoed ‘s Hertogenbosch hebben ze een 3D-reconstructie gemaakt van de markt in die tijd. Je kan deze reconstructie hier bekijken.
Het huis van Jheronimus Bosch
Het smalle, diepe huis van Jheronimus Bosch, ‘Inden Salvatoer’ bestond uit een achterhuis, voorhuis, tussenstuk en een tweede achterhuis. Hun erf liep helemaal tot aan de Binnendieze en had een brug.
De kelders van het toenmalige huis zijn nog steeds bewaard onder het huidige, negentiende-eeuwse huis. Alleen kleine stukken van de zijmuren staan nog overeind, de rest is allemaal in de loop van de jaren veranderd. We kennen de voorgevel onder andere uit enkele schilderijen: de trapgevel met kruisvensters en blindnissen was indrukwekkend.
Standbeeld van Jheronimus Bosch
Vlak voor zijn huis ‘de kleine winst’ staat het standbeeld van Jheronimus Bosch: het heeft enkele jaren geleden dichterbij het stadhuis gestaan, maar staat nu hier: wat centraler.
Het Zwanenbroedershuis
In Den Bosch werd in 1318 het Illustere Lieve Vrouwe Broederschap opgericht. In 1484 verhuisde het broederschap nar dit pand in de Hunthamerstraat. het gebouw werd later in renaissancestijl verbouwd, maar toen dat ook weer in verval raakte, werd er een neogotisch pand opgetrokken.
De 4 beelden die je op de voorgevel ziet, werden geplaatst door Marius van Beek in 1962. Deze 4 beelden stellen 4 leden van de Zwanenbroeders voor: Willem van Oranje, Gijsbertus van der Poorten (schenker van het huis), Gerardus van Uden (de oprichter) en Floris van Egmont.
Het is een museum sinds 2005 en hier kan je allerlei voorwerpen uit de geschiedenis van de Illustre Lieve Vrouwe Broederschap bekijken. Ook vinden hier nog steeds bijeenkomsten plaats van leden van de Broederschap.
De Paleisbrug
De Paleisbrug kan je niet missen als je eenmaal in deze buurt bent. De brug werd gemaakt om twee stadsdelen met elkaar te verbinden. Er werd uiteindelijk gekozen voor een parkbrug, de tweede parkbrug ter wereld. Als je met de fiets bent, kan je gemakkelijk de fiets meepakken dankzij de traplift. Zin in een picknick in deze mooie stad? Dat kan gewoon op deze brug!
De Moriaan: het oudste bakstenen huis van Nederland
De Moriaan is het oudste bakstenen huis van Nederland. Het werd gebouwd in de 13e eeuw, meer bepaald in 1220 door Hendrik I van Brabant. In 1956 was het gebouw in gevaar: de gemeente wilde het gebouw slopen om het verkeer meer ruimte te geven. Gelukkig werd dit door de minister tegengehouden. Het gebouw werd in de jaren zestig weer helemaal gerenoveerd en werd erkend als een rijksmonument.
Dit centrum is een fort, uitgegroeid tot een vijfhoekige schans en werd gebouwd in 1629. Het fort werd ‘Fort Willem Maria’ genaamd, naar de kinderen van prins Frederik Hendrik van Oranje die de stad weer heroverd had op de Spanjaarden.
Het fort moest de stad verdedigen tegen de Spanjaarden, maar hield ook de Bossche inwoners in de gaten. Daarom kreeg dit fort ook de naam papenbril: er was namelijk veel angst dat de katholieke Bosschenaren trouw zouden blijven aan de Spaanse koning.
Rond 1789 kreeg het fort een kazernefunctie en werd er een kazernegebouw gebouwd.Deze functie bleef het centrum hebben tot de jaren 60. Nu is hier het Brabants Historisch Informatie Centrum gevestigd en kan je hier bijvoorbeeld opzoekingen doen over je voorouders
Kasteel Ammersoyen
Even buiten 's Hertogenbosch, vind je kasteel Ammersoyen. Dit kasteel ligt eigenlijk in Gelderland, niet in Noord-Brabant, maar we willen je dit prachtige kasteel toch echt niet ontzeggen. Het kasteel is een waterfort en daarbij een van de best bewaarde waterforten van Nederland. Het werd door verschillende heren bewoond tot het in 1876 een clarissenklooster werd. Dat bleef het tot het fort na de Tweede Wereldoorlog te zwaar beschadigd was.
In 1957 kwam het kasteel in handen van de Stichting Vrienden der Geldersche Kalteelen die de restauratie van het kasteel in gang zetten. Er werden allerlei Middeleeuwse artefacten teruggevonden, die je nu kan gaan bekijken. Ook werden er vele Middeleeuwse details teruggevonden, daarom werd beslist om het fort ook terug opnieuw de oorspronkelijke Middeleeuwse vorm terug te geven.
Nationaal Carnavalmuseum of ‘Oeteldonks Gemintemuzejum’
Nationaal Carnavalmuseum of het ‘Oeteldonks Gemintemuzejum’. Carnaval wordt hier elk jaar nog stevig gevierd. Over het unieke Oeteldonks carnaval lees je meer op een infobord tegen de gevel bij de trappen die je op moet. Het museum brengt niet enkel de geschiedenis van dit feest maar ook tal van voorwerpen (maskers, kledij, affiches, prenten, filmmateriaal …).
- Te bezoeken van dinsdag t.e.m. zondag, van 13u11 tot 17u11u.
- Die speciale openingsuren hebben uiteraard een link met 11 november, de elfde van de elfde. Het getal 11 is het getal van de gekken en dwazen.
Bolwerk Sint-Jan
Het Bolwerk Sint-Jan is een bezoekerscentrum. Hier zie je nog restanten van de vestingen. Vroeger dienden ze vanzelfsprekend ter verdediging van de stad. Vandaag vormen ze de grens tussen het historische stadsdeel en het moderne. Je leest over de geschiedenis van de vesting, een stuk van de stadsmuur en archeologische vondsten die men deed bij de bouw van het Bolwerk. Met multimediale middelen krijg je een goede inkijk op wat de vesting was.
Wandelen in 's Hertogenbosch
Zin in een virtuele wandeling door Den Bosch? Dat kan!
Overnachten in 's Hertogenbosch?
20.1. Tuinhuis 'Achter de Uilenburg'
Deze B&B ligt in het centrum van Den Bosch en is een ideale uitvalsbasis om de stad te gaan verkennen. Gratis wifi, gebruik van flatscreen tv en een accommodatie waar je ook gemakkelijk zelfstandig kan zijn, dat is Tuinhuis 'Achter de Uilenburg'. Zin om een boek te lezen op het terras? Dat kan ook. De luchthaven van Eindhoven ligt op 26 km van de accommodatie. Reserveer je kamer hier.
20.2. Uylenhof
In Hotel Uylenhof zijn alle kamers zijn voorzien van een flatscreen-tv. Sommige kamers hebben een comfortabele zithoek. De kamers zijn voorzien van een koffiezetapparaat. Elke kamer heeft een eigen badkamer. Je ontbijt wordt gebracht in de kamer, ideaal dus als je zin hebt in een ontbijtje op bed. De kamers zijn heel gezellig en voelen aan als een tweede thuis. Zin in een beetje rust tijdens je verblijf in Den Bosch? Dan raden we je dit hotel zeker aan. Klik hier voor meer info en prijzen.
Mis niets met onze reisgids Noord-Brabant
Herkenbaar: Bij je bezoek aan Nederland wil je zeker zijn dat je niets mist tijdens je bezoek? Koop onze volledige reisgids Noord-Brabant met een uitgewerkte autoroute, 5 stadswandelingen, 2 fietsroutes, tips + verborgen pareltjes. Eerst uitproberen? Download alvast je gratis preview reisgids om in de stemming te komen en ga op pad!