Dé 11 x mooiste nationale parken van Nederland + kaartje
Onze favoriete nationale parken van Nederland + kaartje
Nederland kent meer dan 20 nationale parken en prachtige natuurgebieden. Al deze parken hebben een eigen karakter, en zo zijn er gebieden te vinden vol zandduinen, terwijl je bij andere parken je in heidegebieden met schapen of groene weides met grazende Schotse hooglanders bevindt. In alle parken kan je heerlijk wandelen en fietsen, en sommige parken zijn ook perfect vanaf het water te bezoeken.
Inhoud artikel
De Hoge Veluwe
Het bekendste nationale park van Nederland is de Hoge Veluwe
Dit park is gelegen in de provincie Gelderland, nabij Arnhem en is met een oppervlak van ongeveer 5400 hectare ook één van de grootste nationale parken van Nederland. Desondanks beslaat het park maar 5% van het gehele natuurgebied van de Veluwe, dat wordt gekenmerkt door heidevlaktes en zandverstuivingen omringd door bossen.
Dank aan Helene Müller en Anton Kröller
De Hoge Veluwe is van oorsprong een privéjachtterrein. Het echtpaar Helene Müller en Anton Kröller kochten tussen 1909 en 1921 stukken land op voor dit jachtterrein, waarbij er verschillende diersoorten zoals edelherten, wilde zwijnen en moeflons werden uitgezet. Aan het begin van de jaren 1930 kwamen zij echter in geldnood en verkochten het park aan een stichting die het geld ervoor had gekregen van het Rijk.
Sinds 1935 is de Hoge Veluwe dan ook een nationaal park. Als tegenprestatie voor de donatie kwam de kunstcollectie van het koppel, met werken van onder andere Van Gogh, Mondriaan en Monet, in beheer van het Rijk, die ervoor een nieuw museum in het park lieten bouwen: het wereldberoemde Kröller-Müller museum in Otterloo
Het park wordt tegenwoordig zonder overheidssubsidie gefinancierd en is daardoor het enige natuurpark van Nederland waar je toegang voor moet betalen. Daar tegenover staat echter wel dat er op verschillende plekken in het park gratis fietsen staan die je kan gebruiken om het park te verkennen. Rondom het park staan hoge hekken om de dieren binnen te houden.
Echter is niet het hele park open voor publiek en kunnen de dieren in 1/3 van het park leven zonder gestoord te worden door wandelaars en fietsers. Er zijn wel wildobservatieposten waarvandaan je de dieren alsnog op een afstandje kan bekijken. Meer info op de website.
Utrechtse Heuvelrug
De Utrechtse Heuvelrug ligt tussen Utrecht en Veenendaal, Driebergen-Zeist en Rhenen, en biedt een oase van rust aan naast de drukke Randstad. Het is met een afmeting van zo’n 10.000 hectare één van de grootste nationale parken van Nederland. Het park is nog redelijk jong en werd pas in 2003 aangewezen.
De Utrechtse Heuvelrug is een stuwwal, die in de ijstijd is ontstaan door het ophopen van sediment door het ijs. Vervolgens is het park in de loop der tijd bedekt door zand en raakten de heuvels van het gebied bebost. Het bos werd in eerste instantie gekapt, waardoor er ook heidevelden en stuifzanden ontstonden, maar sinds de 19de-eeuw zijn delen van het bos opnieuw aangelegd. Dieren zoals reeën, vossen, dassen en de zeldzame boommarter leven in het park, en er wordt geprobeerd om door middel van ecologische verbindingszones meer diersoorten in het park te krijgen.
De Utrechtse Heuvelrug heeft een uitgebreid netwerk met fiets- en wandelpaden
- Zo is de zandverstuiving bij de Soesterduinen een geliefde wandellocatie
- Ook de Leersumse Plassen bieden een mooie wandelroute aan, evenals De Blauwe Kamer bij Rhenen, waar je tussen de loslopende runderen en paarden kan wandelen.
- In het park zijn verder ook verschillende imposante kastelen en landhuizen te vinden die je kan bezoeken, evenals enkele sporen van het militaire verleden van Nederland.
- Meer info op de website
Loonse en Drunense Duinen
Het Nationaal Park de Loonse en Drunense Duinen in Noord-Brabant is een ander relatief jong park, dat pas in 2002 de benoeming kreeg. Het park wordt ook wel de Brabantse Sahara genoemd en is 1 van de grootste stuifzandgebieden van Europa. Het gehele park is ruim 3500 hectare groot, waarvan ongeveer 465 hectare stuifzand is.
De stuifzandgebieden van de Loonse en Drunense Duinen ontstonden in de Middeleeuwen en waren toen al onbedwingbaar. Door overbegrazing in het gebied werd het steeds kaler en het zand dat steeds meer bloot kwam te liggen bedolf zelfs hele nederzettingen. Ook nu nog zijn de kruinen van bomen te zien boven de zandheuvels die verder helemaal ondergestoven zijn door het zand.
Naaldbossen, zandheuvels en moerassen
Rondom de zandgebieden ligt veel heide en zijn naaldbossen te vinden. Daarnaast ligt er naast het stuifzand ook een moerasgebied in het park, wat voor een mooi contrast zorgt. De fauna in het park is hierdoor ook erg divers, en er zijn veel amfibieën en reptielen te vinden zoals kamsalamanders en hazelwormen, maar ook vogelsoorten leven hier volop.
- In de Loonse en Drunense Duinen zijn wandelpaden aangelegd door de bossen en het moeras, en doordat de natuur erg kwetsbaar is dien je je ook aan deze paden te houden.
- Op de stuifduinen is het echter mogelijk je eigen wandelroutes te maken.
- Voor fietsers zijn er ook enkele mooie routes aangelegd. Een bezoek aan het park is daarnaast ook mooi te combineren met een bezoekje aan de Efteling in Kaatsheuvel of de binnenstad van Den Bosch.
- Meer info op de website
TIP: Lees ook onze tips met de leukste plekken om bijzonder te overnachten in Nederland.
De Biesbosch
Op de grens van Noord-Brabant en Zuid-Holland ligt het Nationaal Park de Biesbosch. Dit uitgestrekte natuurgebied bestaat uit de 3 kleinere gebiedsdelen van de Sliedrechtse Biesbosch, de Hollandse Biesbosch en de Brabantse Biesbosch. Samen vormen deze gebieden het grootste zoetwatergetijdegebied van Europa, met een afmeting van zo’n 9000 hectare.
AVONTUUR: Verken de Biesbosch op een avontuurlijke manier. Ga packraften een combinatie van wandelen en kajakken
Waterbuffer bij stormvloeden
Het getijdengebied van de Biesbosch was in de geschiedenis constant in ontwikkeling door het plaatsen van dammen, opslibbing, plantengroei en het gebruik door de mens. In de 19de-eeuw werden er echter vele zijgeulen afgegraven waardoor er een waternetwerk ontstond. De akkerbouw werd belangrijker en dijken werden hoger gemaakt, zodat de Biesbosch ook kon dienen als waterbuffer bij stormvloeden.
Ook de aanleg van de Deltawerken na de watersnoodramp van 1953 veranderde het landschap van de Biesbosch. Tegenwoordig bestaat het gebied uit vele riviertje en stromen met moerasbossen, riviereilanden en zand- en slikplaten. Hierdoor is het een ideaal gebied voor watervogels, die er dan ook volop te vinden zijn. Ook zijn er sinds de jaren ’80 weer bevers in het gebied te vinden. In 1994 kreeg het uiteindelijk de status van nationaal park.
- De beste manier om de Biesbosch te leren kennen is via het water, en het is dan ook mogelijk om een kano te huren of met een fluisterbootje rond te varen. Er zijn meerdere verhuurbedrijven te vinden rond Drimmelen en Dordrecht.
- Daarnaast zijn er ook genoeg mooie wandelpaden door het natuurpark, en er zijn fietspaden aangelegd langs de buitenranden tussen de akkers en het water.
- Meer info op de website
TIP: Wil jij ook het nationale park De Biesbosch bezoeken? Download onze reisgids Noord-Brabant, deze bevat ook een autoroute, wandelroute en fietsroute.
Maasduinen
In het noorden van Limburg, tegen de Duitse grens aan, ligt het prachtige Nationaal Park de Maasduinen. Dit is de langste rivierduinengordel van Nederland met een lengte van ruim 20 km. In totaal omvat het park een gebied van zo’n 4500 hectare groot.
De Maasduinen zijn gevormd door de stromingen van de Maas, en destijds ook van de Rijn
Door deze stromingen en het sediment dat de rivieren met zich meebrachten is uiteindelijk een heuvellandschap ontstaan, waarbij ook de wind zand naar de duinen heeft geblazen. Het gebied werd in eerste instantie ontbost en gebruikt voor grazers, maar hierdoor ontstonden er stuifzanden.
Om die enigszins te kunnen bedwingen werden er in de 19de- en 20ste-eeuw weer naaldbossen geplaatst. De laatste decennia is het gebied met rust gelaten, zeker sinds het gebied de status van nationaal park kreeg in 1996, waardoor de natuur verder zijn gang kon gaan. De flora en fauna in het gebied is daardoor erg divers, en in de lente en de herfst zijn er zelfs kraanvogels te zien die tijdens hun trektochten tijdelijk in Nederland verblijven.
- In de Maasduinen is er een groot wandelnetwerk te vinden met mooie wandelingen. In totaal is het wandelnetwerk zo’n 200 km lang.
- Daarnaast zijn er ook veel fietsroutes en enkele mountainbikeroutes aangelegd in het park.
- Daarnaast is er een speciale wandeling uitgezet voor kinderen, waarbij je met een rugzakje vol opdrachten een rondje van 4 km rondom het Eendenmeer kan lopen.
- Meer info op de website
Nationaal Park de Oosterschelde
De Oosterschelde is het grootste nationale park van Nederland, met een afmeting van maar liefst 35.000 hectare. Het park bestaat pas sinds 2002 maar is zeer geliefd en biedt dan ook al het mooie van Zeeland aan. Daarnaast ook een bijzonder natuurgebied doordat het jarenlang zowel zoet als zout water bevatte.
Een zeearm omgeven door schiereilanden
De Oosterschelde zelf is een zeearm dat wordt omgeven door verschillende schiereiland. De huidige vorm heeft het gekregen door het aanleggen van dijken rondom de Oosterschelde en het inpolderen. Later werden daar ook dammen bij gebouwd, waardoor uiteindelijk de Oosterschelde werd afgesloten van de zoetwatergebieden.
Tegenwoordig is het water overal in het park dan ook zout, maar de flora en de fauna in het gebied zijn nog steeds zeer uniek en divers. Zo leven er onder ander zeehonden en bruinvissen, maar ook veel vissen, schelpdieren en vogels zijn in het park te bewonderen. Onder water zijn bijvoorbeeld ook anemonen, zeekatten, zeesterren en zeepaarden te vinden.
- Er kan heerlijk gewandeld worden door het gebied van de Oosterschelde, en zo kan er ook eveneens gefietst worden, maar de beste manier om de natuur van de Oosterschelde te ontdekken is via het water.
- De Oosterschelde heeft een aantal plekken waar gedoken kan worden en is dan ook een geliefde duikplaats in Nederland.
- Ook snorkelend kan je de onderwaterwereld goed leren kennen.
- Verder is het ook mogelijk om met een boot het water op te gaan of een kajak te huren.
- Meer info op de website
TIP: Wil jij ook Zeeland verkennen? Download onze reisgids Zeeland met 4 wandelroutes en 2 complete autoroute. Wie graag wil fietsen kan onze fietsgids Zeeland downloaden.
Drentsche Aa
Een van de andere grote parken van Nederland is het Nationaal Park Drentsche Aa. Dit park heeft een oppervlakte van 30.000 hectare, gelegen rondom de beek Aa die hier door het landschap kronkelt. Het natuurgebied is zeer uniek, want maar liefst 50% van het park bestaat uit landbouwgrond, waarnaast er ook nog eens 21 dorpen en gehuchten in het park gelegen zijn. Hierdoor is het gebied pas in 2002 benoemd tot nationaal park.
De Aa is 1 van de weinige beken en rivieren in Nederland die niet door de mens beïnvloed is
De beek heeft grotendeels de oorspronkelijke loop behouden waardoor hier nog een eeuwenoude landschapsindeling te zien is die op andere locaties in het land verloren zijn gegaan. Zo zijn er ook nog veel karakteristieken houtwallen op de hooggelegen akkers bewaard gebleven, en er liggen ook nog enkele heidevelden in het gebied. Her en der verspreidt in het gebied liggen dorpjes zoals Deurze en Oudemolen.
- Het natuurgebied heeft vele zandpaden en wandelwegen waardoor je hier heerlijk van de natuur kan genieten.
- Ook aan fietspaden is er geen gebrek. In het landschap zijn veel bruggetjes te vinden die de paden over de beek heen naar de andere oever brengen.
- In het gebied worden ook leuke excursies voor kinderen georganiseerd waarbij ze onder begeleiding van een gids of boswachter op pad kunnen.
- Meer info op de website
Dwingelderveld
Een ander prachtig natuurgebied in Drenthe is het Nationaal Park Dwingelderveld. Dit gebied is met een oppervlakte van zo’n 3700 hectare het grootste natte heidegebied van West-Europa. Hierdoor werd het in 1991 benoemd tot nationaal park.
Schapen en Schotse Hooglanders
Het natuurgebied is door de tijd heen gevormd door de hoogteverschillen. In de ijstijd kwam er keileem in de grond terecht waardoor het water direct wegzakte in de bodem. Hierdoor wordt het gebied nog steeds afgewisseld door laagtes met veen en hogere delen met heide en bebossing. Om het gebied in conditie te houden lopen er 2 schaapskudden rond in het gebied, waarnaast er ook koeien en Schotse Hooglanders te vinden zijn in het Dwingelderveld. Het gebied is daarnaast een uitstekende habitat voor de 3 slangensoorten die in Nederland te vinden zijn en voor vele vlinders.
- Het Dwingelderveld beschikt over uitstekende wandel- en fietspaden, maar er zijn ook speciale paden aangelegd voor mensen die slecht ter been zijn.
- Daarnaast heeft het park als één van de weinige natuurgebieden in Nederland een speciale nachtwandelroute die speciaal gecreëerd is om ’s avonds te kunnen bewandelen (meer info hierover).
- Meer info op de website
De Groote Peel
Het Nationale Park de Groote Peel is het kleinste nationaal park van Nederland. Het gebied is maar 1500 hectare groot. Het park is gelegen op de grens van Noord-Brabant en Limburg en is een restant van de Peel, een gebied dat ondoordringbaar geweest zou zijn.
De Groote Peel is ontstaan door het afgraven van het hoogveen voor de tufwinning
Hiervoor werd het gebied ook ontbost, waardoor het nu uit een landschap van veenmoerassen en open heidevlaktes bestaat. Het gebied is één van de laatste ontgonnen hoogveengebieden en geeft daardoor een goed beeld van hoe het gebied er jaren geleden uit zou hebben gezien toen het nog hoogveenmoeras was. Door het vochtige en rustige karakter van de Groote Peel trekt het gebied veel vogels aan, en het park is dan ook één van de vogelrijkste gebieden van West-Europa.
In de herfst zijn bijvoorbeeld ook hier weer kraanvogels te zien. Ook de in Nederland zeldzame geoorde fuut is in de Groote Peel te aanschouwen.
- Om de rust van het gebied te behouden zijn er maar enkele wandelpaden aangelegd.
- Deze knuppelpaden lopen onder ander langs een uitzichttoren vanwaar je een mooi beeld kan krijgen van het natuurgebied.
- Ook is er een vogelkijkhut in het gebied te vinden.
- Meer info op de website
Schiermonnikoog
Schiermonnikoog wordt vaak gezien als het mooiste eiland van de Waddeneilanden. Het gehele eiland, behalve de dorpskern, werd al in 1989 benoemd tot nationaal park. Ook het aanliggende deel van de Waddenzee en de Noordzee behoren tot het nationale park. Het deel van de Waddenzee staat zelfs op de werelderfgoedlijst van UNESCO voor de ecologische waarde. Het water hier is namelijk relatief warm waardoor er veel planten en dieren wonen, waaronder zo’n 250 plantensoorten die alleen in de Waddenzee te vinden zijn.
Het nationale park Schiermonnikoog is één van de meest unieke en ongerepte stukken natuur van Nederland
Het eiland en de natuur op het eiland zijn gevormd door de sterke zee en de flinke wind die er waait, waardoor er constant beweging is in de duinen. Op het eiland staat de natuur en het welzijn van de dieren voorop, waardoor er geen auto’s rijden en er voorzichtig met de natuur wordt omgegaan. Langs het wad zijn veel planten als zeekraal en zulte te vinden terwijl de duinvalleien begroeid zijn met fleurige planten als orchideeën. De natuur trekt veel vogels aan en er zijn dan ook duizenden ganzen en andere trekvogels te vinden, en lepelaars en blauwe kiekendieven broeien op het eiland. Daarnaast zijn er rondom het eiland veel zeehonden te observeren.
- Doordat er geen auto’s zijn toegestaan op het eiland moet je je op Schiermonnikoog wel te voet of fietsend voortbewegen.
- Het wandel- en fietsnetwerk is dan ook groot, waarnaast je ook nog mee kan met een excursie wadlopen.
- Meer info op de website
Zuid-Kennemerland
Aan de noordelijke rand van de Randstad, zo tussen Haarlem en Bloemendaal, ligt het Nationaal Park Zuid-Kennemerland. Dit gebied is een typisch Noord-Hollands duingebied van ruim 3500 hectare groot en bestaat vooral uit duinen, stranden, en duinrandbossen. Het gebied werd al in 1995 benoemd tot nationaal park en er komen veel zeldzame plantensoorten voor. De begroeiing trekt veel soorten vogels aan maar er lopen ook vele kleine zoogdieren rond zoals konijnen en vossen. Ook herten, Schotse hooglanders, Shetlandpony’s en Koniks zijn in het gebied uitgezet. Daarnaast is er een gebied dat niet toegankelijk is voor het publiek waar Europese bizons zijn vrijgelaten.
In Zuid-Kennemerland zijn veel recreatiegebieden te vinden. Er zijn ruim opgezette speelterrein voor de kinderen en er is een duinmeer waar mensen in de zomer graag naartoe trekken. In de duinen is ook een bezoekerscentrum te vinden met een expositie over het park. Hier is ook het Duincafé en een winkel te vinden. Vanuit het centrum worden ook veel excursies en workshops georganiseerd, en zo zijn er begeleide wandelingen door het park en kookworkshops voor de kinderen.
- Er zijn verschillende wandelroutes uitgezet in het park voor elke type wandelaar, waarnaast je een mooie rondwandeling door de duinen en het strand kan maken.
- Ook voor fietsers zijn er mooie paden aangelegd.
- Bij de wandelingen kan je langs het duin Kopje van Bloemendaal lopen, waar een uitkijktoren gebouwd is voor een mooi uitzicht over de duinen en het strand.
- Meer info op de website
Nationaal Park Hollandse Duinen
Ontdek de pracht en pracht van Nationaal Park Hollandse Duinen, een betoverend stukje natuur aan de Nederlandse kust in de Duin- en bollenstreek. Dit adembenemende park strekt zich uit langs de kustlijn van Zuid-Holland en biedt een perfecte mix van natuurlijke schoonheid, cultureel erfgoed en buitengewone fauna en flora. Of je nu een liefhebber bent van wandelen, fietsen, vogels spotten of gewoon wilt genieten van het serene landschap, dit park heeft voor elk wat wils.
Het Nationaal Park Hollandse Duinen is een van de nieuwste nationale parken van Nederland en werd opgericht in 2019 om de bijzondere waarde van dit kustgebied te behouden en te beschermen. Wanneer je het park binnenstapt, word je begroet door een ongerepte en uitgestrekte kustlijn. De duinen, met hun golvende zandduinen en weelderige vegetatie, vormen een natuurlijke barrière tussen het land en de zee.
Het Nationaal Park Hollandse Duinen heeft van alles te bieden voor een dagje weg
- Wandel langs de kronkelende paden en geniet van de geurige bloemen en graslanden, terwijl je de zeebries door je haren voelt waaien.
- Het strand strekt zich kilometers ver uit, waardoor er volop ruimte is om te wandelen, te zonnebaden of gewoon te ontspannen terwijl je luistert naar het rustgevende geluid van de golven.
- Nationaal Park Hollandse Duinen is ook de thuisbasis van vele zeldzame vogels, waaronder de grutto, de lepelaar en de zeearend. Met een beetje geluk kan je deze majestueuze wezens in hun natuurlijke habitat observeren.
- Verken historische dorpjes zoals Katwijk, Noordwijk en Scheveningen, waar je kan genieten van sfeervolle straatjes, traditionele architectuur en lokale lekkernijen.
- Breng een bezoek aan historische bezienswaardigheden in de buurt zoals de oude vuurtorens, bunkers uit de Tweede Wereldoorlog en charmante molens die de omgeving sieren.
- Meer info op de website.
Kaartje met ligging Nationale Parken
Routes en reisgidsen in de buurt
Download onze reisgidsen en routes in de buurt van deze Nationale Parken: