17 plaatsen uit de Griekse Mythologie & Klassieke Oudheid die je kan bezoeken
In Griekenland gaan geschiedenis en mythologie hand in hand. Het land ligt bezaaid met fascinerende archeologische sites die ooit het decor vormden van spectaculaire verhalen die we vandaag nog steeds vertellen. Waar je je tijd in Griekenland ook doorbrengt, je zal niet ontsnappen aan de eeuwenlange geschiedenis die het land trots met zich meedraagt.
De mythologie speelde een belangrijke rol in het Oude Griekenland. Maar, ken jij ook de verhalen uit de Griekse mythologie? In dit blogartikel lees je meer over plaatsen uit de Griekse oudheid en vertellen je enkele van de verbazingwekkendste mythes en legendes.
Tickets en tours voor je bezoek aan Griekenland
Het Antieke Griekenland bezoeken met een georganiseerde tour of gids? Bekijk de daguitstappen en tours in het teken van de Griekse mythologie.
Tours worden uitgevoerd met erkende lokale gidsen, je kan annuleren tot 24u voor vertrek + je hebt een niet-tevreden-geld-terug garantie. Bekijk alle tours en mogelijkheden online.
Inhoud artikel
De Oude Agora en de Tempel van Hephaistos
De Oude Agora was het middelpunt en de belangrijkste ontmoetingsplaats van het oude Athene. Tot in de 6e eeuw voor Christus was dit het sociale hart van de Griekse samenleving. Je kan het zelfs beschouwen als het centrum van de democratie; want je had hier destijds Demosthenes en Socrates kunnen aanhoren. Aan de andere kant van de agora staat de massieve, met zuilen versierde Stoa van Attalos, uit de 2e eeuw voor het begin van onze jaartelling.
Een stoa is een overdekte zuilengalerij die ook als marktplaats kan worden gebruikt. Nu herbergt de stoa het Agora Museum waar artefacten tentoongesteld worden die verband houden met het dagelijkse leven en de politiek van de oude Grieken. Op de Oude Agora zal je de Tempel van Hephaistos zien staan, ook bekend als de Thesion-tempel. Deze tempel, gebouwd tussen 449 en 415 v.C. in Dorische stijl, is een van de best bewaarde exemplaren uit het oude Griekenland.
Hephaistos wordt gewoonlijk tot de 12 Olympische goden gerekend. Hij is de Griekse god van de smeden, de metallurgie, de metaalbewerking, de ambachtslieden, de handwerkslieden, de beeldhouwers en ook van de vulkanen. Hij was ofwel het kind van Zeus en Hera, ofwel de zoon van Hera alleen. Sommige verhalen zeggen dat Hera hem baarde als wraak op Zeus omdat hij Athena zonder haar ter wereld had gebracht. Maar in sommige verhalen werd Hephaistos eerst geboren en kliefde hij daarna Zeus' voorhoofd om Athena te bevrijden.
Niet alles verliep van een leien dakje voor Hephaistos. Sommige verhalen zeggen dat Hera hem zelf uit de hemel gooide omdat hij een manke voet had. Andere verhalen zeggen dat hij kreupel werd nadat Zeus hem van de Olympus naar beneden had gegooid nadat hij Zeus' toenaderingen tot Hera had bemoeilijkt.
In elk geval kwam Hephaistos terug naar de Olympus. Eén verhaal gaat dat hij voor Hera een magische gouden troon gemaakt had met onzichtbare boeien zodat ze niet meer kon weglopen nadat ze erop was gaan zitten. De goden smeekten hem daarna terug te keren om Hera te bevrijden. Hij weigerde aanvankelijk, maar werd door Dionysis bedwelmd en teruggesleept naar de Olympus waar hij zijn moeder bevrijdde en zich met de goden verzoende.
Hephaistos is verantwoordelijk voor enkele van de beroemdste voorwerpen uit de Griekse mythologie waaronder de gevleugelde helm en sandalen van Hermes (de vlootvarende heraut van de goden), de Aegis-borstplaat (gedragen door Zeus en Athena) en de befaamde gordel van Aphrodite (die volgens vele verhalen Hephaistos' echtgenote was). Hij maakte ook het harnas van Achilles, de bronzen klepels van Herakles en nog veel meer...
De Akropolis van Athene
De Akropolis is een tafelberg van 156 meter hoog die boven de stad uittorent. Waar je je ook in Athene bevindt, de Akropolis verlies je onmogelijk uit het oog. Het is de belangrijkste bezienswaardigheid van de stad en hét symbool van Griekenland. Je vindt er onder andere het goed bewaarde Parthenon, het Erechteion, de tempel van Nike, het theater van Dionysus, het Odeon van Herodes Atticus en de Propyleeën.
Om de Akropolis te bereiken, maak je een mooie wandeling tussen de olijfbomen. Eenmaal boven krijg je als beloning een prachtig uitzicht over de hele stad. Houd er wel rekening mee dat het erg druk kan worden op de Akropolis.
De bouwwerken op de Akropolis zijn dagelijks open tussen 8u en 19u in de zomer en tot 17u in de winter. Na je bezoek op de berg kan je ook het nabijgelegen Akropolis museum erbij nemen. Een ticket voor het Akropolis museum kan je hier online boeken.
Athena (of Athene) is een oud-Griekse godin die geassocieerd wordt met wijsheid, ambachtswerk en oorlogsvoering. Ze zou zijn voortgekomen uit het voorhoofd van haar vader, Zeus, de koning der goden, en is één van de 12 belangrijkste goden van het Griekse pantheon. De stichtingsmythe van Athene stelt dat zij de zeegod Poseidon versloeg in een wedstrijd om het beschermheerschap van de stad door de eerste olijfboom te scheppen. Athena speelt een rol in heel wat heldenverhalen. Ze zou verschillende Griekse helden zoals Perseus, Herakles en Jason geholpen hebben en ze is ook een sleutelfiguur in de Ilias en de Odyssee. Een vete tussen Athena, Aphrodite en Hera zou hebben geleid tot het begin van de Trojaanse oorlog.
Poseidon is een andere van die twaalf belangrijke goden van het Griekse pantheon. Hij is de watergod en zou heersen over de zeeën, de stormen en de waterbronnen, maar hij wordt ook geassocieerd met aardbevingen en paarden. In sommige mythes werd Poseidon de god van de zee toen zijn vader, de titaan Kronos, werd verslagen. De wereld werd toen verdeeld tussen zijn drie zonen; Zeus kreeg de hemel, Hades de onderwereld, en Poseidon de zee. De aarde en de berg Olympus hoorden toe aan alle 3.
Nadat Poseidon de strijd met Athena over het beschermheerschap van Athene verloren had, liet hij, woedend door zijn verlies, de hele Attische vlakte overstromen om zo de Atheners te straffen voor het feit dat ze niet voor hem hadden gekozen.
Evenals de andere grote goden van het Pantheon, speelt Poseidon een rol in veel avonturen en heldenverhalen. In de Ilias, bijvoorbeeld, steunt hij de Grieken tegen de Trojanen tijdens de Trojaanse oorlog en in de Odyssee maakt Odysseus zich kwaad op Poseidon waarna hij gestraft wordt met stormen die een wervelend avontuur van tien jaar zouden veroorzaken.
Poseidon had, zoals elke Griekse god, veel metgezellen van beide geslachten en hij heeft talrijke nakomelingen voortgebracht waaronder enkele helden zoals Theseus. Zijn kinderen hadden echter niet allemaal een menselijke vorm. Zo zou hij met Demeter zijn zoon Arion gekregen hebben, een paard dat met menselijke stem kon spreken. Poseidon zou ook de Cycloop en de reuzen hebben verwekt.
Interessant is dat de Griekse medebroeders van de beroemde filosoof Plato veronderstelden dat hij afstamde van Poseidon via zijn vader Ariston en zijn mythische voorouders, de halfgod-koningen Codrus en Melanthus.
Theater van Dionysius
Rond het jaar 161 liet de Myceense filosoof Herodes Atticus een Romeins theater bouwen op de helling van de Akropolis. Het is vandaag nog steeds in gebruik en staat bekend als het Theater van Dionysius, al wordt het soms ook wel Irodio genoemd. Jaarlijks wordt hier het grote Festival van Athene gehouden.
Dionysos wordt soms tot de 12 Olympische goden gerekend. Ter ere van hem werd in Athene een groot festival gehouden: de Stadsdionysia. Het evenement vond plaats in het theater van Dionysos waarvan het eerste orkestterras aangelegd werd in het midden van de 6e eeuw v.C. Tijdens de Stadsdionysia werd een stier geofferd en werden er tragedies (en later ook komedies) opgevoerd. De eerste tragedie hier zou zijn opgevoerd door de toneelschrijver en acteur Thespis die aan de oorsprong lag van het Engelse adjectief "thespian" dat verwijst naar alles wat met theater te maken heeft.
Dionysos is bij de Romeinen bekend als Bacchus. Hij is de god van de vruchtbaarheid, de wijn, de boomgaarden, de vruchten en de vegetatie, maar ook van de dronkenschap en de waanzin. Hij staat echter vooral bekend als de god van feestelijkheden en van theater. Dionysos zou de zoon zijn van Zeus en Persephone (of Demeter) en wordt ook geassocieerd met Hades, god van de onderwereld. In sommige verhalen werd hij in stukken gehakt door titanen, de voorlopers van de Griekse goden, en daarna herboren als de zoon van Zeus en de sterfelijke Semele.
Men gaat ervan uit dat Dionysos één van de eerste goden was waarvan in de Griekse cultuur op het vasteland melding werd gemaakt. De verering van Dionysos was al in de 7e eeuw v.C. stevig verankerd in het Griekse leven en hij werd daarvoor wellicht al vereerd vanaf 1500 v.C. door de Myceense Grieken en op het oude Minoïsche Kreta.
De Stiles Olimpiou Dios (Tempel van de Olympische Zeus)
De Stiles Olimpiou Dios (Tempel van de Olympische Zeus) was misschien wel een van de opmerkelijkste gebouwen van Athene toen het kort na het keerpunt van onze christelijke jaartelling werd voltooid. De bouw van de tempel werd aangevat in de 6e eeuw v.C., maar de laatste steen werd pas in de 2e eeuw n.C. gelegd. Deze tempel had ooit 104 Korinthische zuilen, waarvan er nu nog 15 overeind staan.
Van alle goden in het Griekse pantheon was Zeus de belangrijkste. Hij heerste over alle goden van de berg Olympus en was de god van de hemel en de donder. Zeus was, zoals hierboven vermeld, de broer van Poseidon en Hades (en ook Demeter, Hestia en Hera) en een kind van de titanen Kronos en Rhea.
Kronos was de leider en jongste van de eerste generatie titanen, de goddelijke afstammelingen van Uranus, de hemel, en Gaia, de aarde. Kronos bracht zijn vader ten val (door hem te castreren en zijn testikels in zee te gooien, waardoor volgens sommigen de godin Aphrodite werd geschapen) en leerde later van zijn ouders dat ook hij voorbestemd was om door zijn eigen zonen verraden te worden. Daarom verslond hij zijn kinderen Demeter, Hestia, Hera, Hades en Poseidon allemaal zodra ze geboren waren om zo de profetie te ontlopen.
Toen Zeus, zijn zesde kind, werd geboren, verborg moeder Rhea hem voor Kronos. In de plaats van haar kind, gaf ze Kronos na de geboorte een in doeken gewikkelde steen (de Omphalos-steen) die hij prompt verslond. Eenmaal volwassen gebruikte Zeus een braakmiddel dat hij van Gaia had gekregen om Kronos te dwingen de inhoud van zijn maag te lozen. De steen kwam als eerste naar boven en sloeg in bij Pytho in de schaduw van de berg Parnassus. Daarna kwamen Zeus' broers en zussen tevoorschijn. Uiteindelijk won Zeus samen met hen de strijd tegen Kronos en de andere titanen. Op die manier kwam Zeus aan de macht. Hij wordt beschouwd als zowel het eerste als het laatste kind van Kronos.
In de meeste overleveringen is Zeus getrouwd met Hera (godin van de vrouw, het huwelijk en de bevalling) bij wie hij Ares, Hebe, en in sommige verhalen, zoals hierboven vermeld, Hephaistos zou hebben verwekt. Maar Zeus was een berucht ontrouwe echtgenoot. Sommigen zeggen dat Zeus (en niet Uranus) de vader van Aphrodite was en dat hij ook heel wat andere goddelijke en heldhaftige nakomelingen had verwekt waaronder Athena, Apollo, Artemis, Hermes, Persephone, Dionysos, Perseus, Herakles, Helena van Troje, Minos, de Muzen... en nog veel anderen.
Hera was woedend over Zeus' voortdurende ontrouw en dat thema komt terug in veel mythes. Een tijd lang had een nimf genaamd Echo de taak Hera af te leiden door onophoudelijk te praten. Toen Hera het bedrog ontdekte, vervloekte ze Echo zodat de nimf altijd de woorden van anderen herhaalde.
Zeus vermomde zich vaak tijdens zijn minnelijke veroveringen en verscheen dan in dierlijke gedaanten. Europa, de moeder van Minos van Kreta, bijvoorbeeld, werd door Zeus ontvoerd in de gedaante van een stier. Hij verkrachtte Leda dan weer in de gedaante van een zwaan (en het resultaat waren twee eieren waaruit Helena van Troje is voortgekomen).
Zeus stond bekend om zowel zijn geweld als zijn lust. Op de top van de berg Olympus was hij ontzet over de mensheid beneden hem en daarom besliste hij om met de hulp van Poseidon de wereld te laten overstromen. In heel wat mythes wordt Zeus afgeschilderd als een woedende god die bliksemschichten in het rond gooide.
Het Panatheense Stadion
Het Panatheense Stadion ligt op de plaats van een renbaan uit 330 v.C. die later vervangen werd door een groot, wit, marmeren stadion omstreeks 144 n.C. Toen het bij opgravingen in de 19eeeuw blootgelegd werd, beslisten de lokale autoriteiten om het stadion volledig te herbouwen volgens de oorspronkelijke plannen. In 1896 werden hier vervolgens de Olympische Spelen gehouden.
De spelen die oorspronkelijk in deze arena werden gehouden, behoorden tot de belangrijkste oud-Griekse evenementen in Athene: de Panathenaia. Tijdens dit festival werden talrijke offers gebracht aan Athena, Poseidon en andere goden.
In de mythe van de Minotaurus wordt Minos' zoon Androgeus gedood tijdens de Panatheense Spelen. Minos streed met zijn broers om het recht te mogen heersen over het eiland Kreta. Hij bad tot Poseidon om hem een sneeuwwitte stier te sturen als teken van de gunst van de god. Hij werd verondersteld die stier te offeren om de god te eren, maar dat deed hij niet. Hij besloot in de plaats om de mooie stier te houden. Poseidon was woedend en om Minos te straffen, liet hij zijn vrouw Pasiphaë verliefd worden op de stier. Zij klom in een houten koe en paarde met de stier. De afzichtelijke minotaurus - half mens, half stier - was het resultaat.
Toen de minotaurus groeide, werd hij onhandelbaar en woest en at hij mensen op. Minos ging het orakel van Delphi raadplegen (waarover later in deze gids meer) en liet vervolgens door Daedalus een labyrint aanleggen om het monster vast te houden. Elk jaar werden zeven jonge meisjes en zeven jongemannen uit Athene naar de minotaurus gestuurd (nadat Minos een oorlog had gevoerd en gewonnen om de dood van zijn zoon te wreken tijdens de Panatheense Spelen).
In een zeer beroemd verhaal bood Theseus, toen de derde offerronde naderde, zich vrijwillig aan om het monster te doden. De dochter van Minos, Ariadne, werd smoorverliefd op Theseus toen hij op Kreta aankwam en gaf hem een draad om hem te helpen de weg in en uit het labyrint te vinden, zoals Hans en Grietje dat met de broodkruimels deden. Theseus slaagde er met de hulp van die draad in om de minotaurus te doden. Het doden van de minotaurus door Theseus wordt door sommige geleerden geïnterpreteerd als het verbreken van de Atheense band met het Minoïsche Kreta.
Herinner je je Daedalus, die het labyrint maakte om de minotaurus vast te houden? Wel, kort nadat hij het labyrint voltooid had, werd samen met zijn zoon Icarus zelf gevangen genomen door Minos om te voorkomen dat ze de geheimen zouden verspreiden. Vader en zoon bedachten echter een plan om te ontsnappen. Daedalus had namelijk vleugels uitgevonden die van was gemaakt waren. Ze ontsnapten, maar Icarus sloeg geen acht op de waarschuwingen van zijn vader. Hij vloog te dicht bij de zon, de was smolt en hij stortte zijn dood tegemoet. Enige tijd later bezocht de godin Athena Daedalus, gaf hem vleugels en zei dat hij moest vliegen als een god. De val van Icarus werd later in de 19e-eeuwse romantische kunstperiode erg populair. Daedalus stond voor kunstenaars bekend om zijn grote bekwaamheid en verfijnd vakmanschap, terwijl Icarus symbool stond voor de onstuimige, hartstochtelijke vrijgevochtenheid van de romantische kunstenaar die uiteindelijk zelfvernietigend kan blijken te zijn.
Thebe
Thebe (Thiva), een oude rivaal van Athene, ligt in Boeotië. De stad vormt het decor van enkele van de beroemdste Griekse mythes waaronder die van Cadmus, Oedipus, en Herakles. In Thebe kan je onder andere de ruïnes van een Myceens paleis bewonderen en een archeologisch museum bezoeken.
- Cadmus wordt beschreven als de eerste Griekse held. Net als andere figuren zoals Perseus en Bellerophon staat hij in de Griekse mythologie bekend om zijn verbazingwekkende heldendaden. Van Cadmus wordt gezegd dat hij een Fenicische prins was, zoon van Agenor en Telephassa van Tyrus. Hij werd door zijn ouders naar Griekenland gestuurd om zijn zus Europa terug te brengen nadat zij was ontvoerd door Zeus, die zich als stier had vermomd.
Cadmus ging naar Delphi en raadpleegde het orakel. Hij kreeg de raad om de zoektocht naar zijn zus op te geven en in plaats daarvan een speciale koe te volgen met een maan op haar zijde. Hij moest haar volgen en een stad bouwen op de plaats waar zij uitgeput ging neerliggen. Hij deed wat het orakel hem opgedragen had en zo stichtte hij de stad Thebe. Met de bedoeling de koe aan Athena te offeren, zond Cadmus enkele metgezellen naar een nabijgelegen bron om water te halen, maar zij werden gedood door een waterdraak. Cadmus doodde toen op zijn beurt die draak waarna Athena hem vroeg om de tanden van de draak in de grond te zaaien. Dat deed hij en niet veel later ontsprong een groep woeste krijgers uit de tanden. Zij hielpen hem Thebe te bouwen en werden de stichters van de adellijke families in de stad.
De waterdraak was echter heilig voor de oorlogsgod Ares en als boetedoening moest Cadmus de god acht jaar lang dienen. Aan het einde van die periode werd Cadmus uitgehuwelijkt aan Electra's dochter Harmonia. Dat huwelijk was het eerste op aarde waarbij de goden geschenken brachten. Het ongeluk bleef Cadmus en zijn familie echter ook na die 8 jaar teisteren omdat hij de waterdraak had omgebracht. Op een dag riep hij uit dat als de goden het leven van een slang zo waardeerden, hij dat leven misschien voor zichzelf zou willen. De goden hoorden hem en hij begon stilaan in een slang te veranderen... Harmonia, die zag wat er gebeurd was, smeekte om zijn lot te delen en ook haar wens werd vervuld.
- Oedipus is een oud-Griekse mythologische held met een tragisch verhaal, bekend uit de tragedie Oedipus Rex van Sophocles. Hij diende als mythische inspiratie voor het Oedipuscomplex van psycholoog Sigmund Freud. Het verhaal gaat dat het orakel van Delphi voorspelde dat Oedipus uiteindelijk zijn vader zou doden en met zijn moeder zou trouwen. Laius, zijn vader, wilde die voorspelling verijdelen en liet Oedipus daarom voor dood achter. Het kind werd echter gered en opgevoed door koning Polybus en koningin Merope van wie Oedipus dacht dat het zijn ouders waren. De volwassen Oedipus hoorde van de profetie die het orakel had uitgesproken en uit angst dat de voorspelling waarheid zou worden, vluchtte hij naar Thebe. Op weg kwam hij terecht in een verhitte discussie met een oude man die hij vervolgens doodde in een opwelling van woede. Toen hij in Thebe aankwam, hoorde hij dat de koning onlangs was vermoord en dat de stad was overgeleverd aan de genade van de sfinx. Door het raadsel van de sfinx correct te beantwoorden en hem te verslaan, werd Oedipus tot koning gekroond. Hij kreeg zo de hand van de weduwe van de koning, die, zonder dat hij het wist, zijn moeder Jocasta was, waarmee de profetie van Delphi in vervulling ging.
- Herakles is een andere goddelijke held in de Griekse mythologie. Als zoon van Zeus en Alcmene was hij een van de grootste helden in de mythes en legendes. In Rome en het moderne westen wordt hij vaak Hercules genoemd. Het beroemdste verhaal over Herakles is dat van de Twaalf Werken van Herakles. In Thebe trouwde hij met de dochter van koning Creon, Megara. In een vlaag van waanzin, opgewekt door Hera (die hem zag als de verpersoonlijking van Zeus’ ontrouw en hem daarom haatte), doodde hij zijn vrouw en kinderen. Toen hij kalmeerde en besefte wat hij had gedaan, vluchtte hij naar het orakel van Delphi. Het orakel, geleid door Hera, droeg hem op koning Eurystheus tien jaar lang te dienen en elke taak uit te voeren die hem werd gevraagd. De koning gaf hem tien 'onmogelijke' opdrachten en voegde er nog twee aan toe.
De ruïnes van oud-Korinthe
De ruïnes van oud-Korinthe liggen ongeveer 5 kilometer ten zuidwesten van de moderne, gelijknamige stad. Archeologische opgravingen hebben hier tot een reeks ontdekkingen geleid die erg belangrijk waren voor het inzicht in de Griekse oudheid. Het oude Korinthe was een van de grootste en belangrijkste steden van Griekenland. De Romeinen maakten de stad met de grond gelijk in 146 v.C. en bouwden er ongeveer 100 jaar later een nieuwe stad in de plaats. Later werd dit een van de provinciehoofdsteden van Griekenland.
Er zijn enkele mythes over het ontstaan van Korinthe. In één verhaal zou de stad zijn gesticht door Corinthos, een andere afstammeling van de god Zeus. Andere mythes suggereren dan weer dat de stad uit de grond werd gestampt door de godin Ephyra, een dochter van de titaan Oceanus. De oudere stad werd eerst naar haar genoemd, maar kreeg later de naam Korinthe mee.
Een andere mythe die zich hier afspeelde, is die van Sisyphus, de stichter van een dynastie oude mythologische koningen in Korinthe. Sisyphus is misschien wel een van de bekendste figuren uit de oude Griekse mythologie. Hij werd door de goden gestraft voor zijn trots, arrogantie en bedrog en moest een enorme rotsblok op een steile heuvel rollen die telkens weer naar beneden stortte wanneer Sisyphus bijna de top had bereikt. Door die mythe noemen we moeizame en vergeefse taken vandaag de dag nog steeds "sisypheïsch".
Het was ook hier in Korinthe dat Jason van de Argonauten Medea zou hebben achtergelaten. De Korinthiërs namen ook deel aan de Trojaanse oorlog onder leiding van Agamemnon en je zal deze legendarische stad nog in heel wat andere verhalen zien opduiken.
Heiligdom van Asklepios in Epidaurus
Heiligdom van Asklepios
Het heiligdom van Asclepius in Epidaurus wordt beschouwd als de geboorteplaats van de moderne geneeskunde. Deze heilige plek werd gebruikt om er ceremoniële medische praktijken te beoefenen. Zo leverde dit heiligdom een belangrijke bijdrage aan de medische kennis en de vooruitgang van de medische technieken.
Amfitheater van Epidaurus
Epidaurus met het amfitheater, een groot openluchttheater. De theatervoorstellingen worden vaak bezocht door hooggeplaatste personen, maar zijn toegankelijk voor iedereen. Een voorstelling bijwonen is gegarandeerd een unieke en onvergetelijke ervaring. De stilte in het donker tussen de bomen totdat de voorstelling begint en de perfecte akoestiek gedurende de voorstelling zijn een bijzondere combinatie.
TIP: Wil je graag deze plaats en nog veel andere ontdekken? Bekijk onze uitgestippelde rondreis Griekenland en download onze gratis reisgids Griekenland.
Epidaurus zou zijn gesticht door of genoemd naar de Argolid Epidaurus. Hoe zijn stamboom precies in elkaar zit, is niet duidelijk. In sommige plaatselijke versies van de mythe is hij de zoon van Argus (en dus kleinzoon van Zeus) en Evadne, terwijl hij in andere verhalen de zoon van Pelops is en plaatselijk wordt hij dan weer beschouwd als de zoon van Apollo.
De stad Epidaurus zou de geboorteplaats zijn geweest van de beroemde genezer, held en god van de geneeskunde, Asclepius. Hij was de zoon van de god Apollo en een sterfelijke vrouw met de naam Coronis. Nadat Coronis met Apollo naar bed was geweest, sliep ze met een sterfelijke man genaamd Ischys. Apollo kwam dat te weten en doodde Ischys. Ook Coronis kon haar lot niet ontlopen en werd door Artemis gedood omdat ze Apollo ontrouw was geweest. Coronis werd op de brandstapel gelegd, maar Apollo, die ontdekte dat ze zwanger was, redde zijn kind door het uit haar baarmoeder te snijden. Apollo voedde de kleine Asclepius op en vertelde hem veel over de geneeskunde. Asclepius zou ook veel geleerd hebben van de centaur Cheiron en ook van een slang die hem geheime kennis bijbracht.
Volgens de legendes zou Asclepius doden terug tot leven hebben kunnen brengen. Dat viel natuurlijk niet in goede aarde bij Hades, de god van de onderwereld. Hades ging klagen bij zijn broer Zeus en Zeus doodde Asclepius, in sommige legendes met een bliksemschicht. Apollo was woedend na de moord op zijn zoon en doodde uit wraak de Cyclopen - de eenogige reuzen die bliksemschichten voor Zeus maakten. Apollo werd daarna door Zeus voor een jaar verbannen uit het huis van de goden, de berg Olympus (waarover je later meer te weten zal komen). Zeus plaatste het lichaam van de dode Asclepius aan de hemel als het sterrenbeeld Ophiuchus, maar op verzoek van Apollo liet hij hem later herrijzen als een god en gaf hem een plaats op de Olympus.
Asclepius' dochters, die als godinnen verschillende aspecten van de geneeskunde vertegenwoordigen, zijn Hygieia (godin van de hygiëne), Iaso (godin van de genezing), Aceso (godin van het genezingsproces), Aegle (godin van de goede gezondheid) en Panacea (godin van het geneesmiddel). Asclepius zou ook verschillende zonen hebben gehad. De met slangen omwonden staf van Asclepius, de caduceus, is vandaag de dag nog steeds het symbool van de geneeskunde.
Panhellenisch Heiligdom van Eleusis
Het Panhellenisch Heiligdom van Eleusis in het oude Griekenland was de legendarische plek van de Eleusische Mysteriën. Dat waren mysterieuze inwijdingen die elk jaar werden gehouden om Demeter en Persephone te vereren. Het zijn de beroemdste van de geheime godsdienstige riten uit het oude Griekenland.
De Eleusische Mysteriën schijnen hun oorsprong te hebben in een oude landbouwcultus en werden later beïnvloed door de godsdienstige praktijken uit de Myceense periode. Sommige moderne geleerden geloven dat tijdens dit soort geheime rituelen drankjes met psychedelische eigenschappen werden gedronken.
We weten zo weinig over de rituelen omdat de doodstraf stond op het onthullen van wat er tijdens de diensten gebeurde. Er wordt gezegd dat Diagoras in Athene ter dood werd veroordeeld voor het onthullen van details over wat er tijdens de Eleusische Mysteriën werd gedaan, getoond en gezegd.
Demeter is de Olympische godin van de oogst en de landbouw en heerst ook over de heilige wet en de cyclus van leven en dood, ze was de zus van Zeus.
Persephone zou de dochter zijn van Demeter en Zeus, maar er zijn geen mythes bewaard gebleven over haar geboorte. Ze was waarschijnlijk de zus van Dionysos. In haar vroege leven was ze ook bekend als Kore ('meisje') en in sommige overleveringen werd ze ook Despoina ('de minnares') genoemd. Persephone staat verder bekend als de moeder van het sprekende paard Arion, Poseidon is zijn vader.
De riten van de Eleusische Mysteriën draaien om één sleutelmythe rond Demeter en haar dochter Persephone. Persephone werd door Hades ontvoerd en naar de onderwereld gebracht nadat hij van haar vader, Zeus, toestemming had gekregen om haar als bruid te nemen. De ongeruste Demeter zocht eindeloos naar haar dochter en werd overmand door verdriet. Daardoor liet ze de wereld in een strenge winter afglijden die hongersnoden met zich meebracht. Zeus stuurde Hermes daarop naar de onderwereld met de opdracht om Persephone terug te halen en Demeter zo opnieuw gelukkig te maken. Hades stemde toe haar vrij te laten als ze in zijn rijk niets had gegeten. Als je eenmaal in het dodenrijk gegeten hebt, kan je er namelijk niet meer weg. Persephone liet zich tijdens haar laatste avond echter verleiden en at zes granaatappelpitten. Dat bond haar voor zes maanden per jaar aan Hades en de onderwereld, maar voor de andere zes maanden mocht ze terug naar haar moeder.
Tijdens de zes maanden dat Persephone bij Hades verbleef, werd Demeter elk jaar opnieuw ongelukkig en verwaarloosde ze de aarde. Toen ze met haar dochter herenigd werd, was Demeter opnieuw in de zevende hemel en stond de aarde in bloei. Dit is natuurlijk de mythologische uitleg voor het ontstaan van de seizoenen. Dit element van de wedergeboorte stond ook centraal in de Eleusische Mysteriën.
Paleis van Nestor
Het paleis van Nestor in Pylos was een belangrijk machtscentrum in de Myceense tijd. Het is het best bewaarde Myceense paleis van Griekenland en een absolute must-see voor geschiedenisliefhebbers. Het paleis was een groot gebouw met twee verdiepingen waarrond een stadje groeide in de laat-Helleadische tijd dat waarschijnlijk ooit omgeven was door een vestingmuur.
De meeste artefacten die hier zijn ontdekt, dateren van rond 1300 v.C. In 2015 ontdekten archeologen een verbazingwekkende, ongeschonden tombe in de buurt die omgedoopt werd tot de 'tombe van de griffioenkrijger'. Ze vonden er gouden ringen, bronzen wapens en heel wat andere voorwerpen met een mengeling van Minoïsche en Myceense iconografie.
TIP: Wil je graag nog meer ontdekken over deze prachtige regio van Peloponnesos aan de hand van een rondreis? Gebruik onze rondreis door het Griekenland met de auto en ontdek nog meer pareltjes van Griekenland.
Het Paleis van Nestor is vernoemd naar Nestor, de koning van Pylos in de Ilias van Homerus. Nestor kwam oorspronkelijk uit Gerenia en zou volgens sommige bronnen een Argonaut zijn, een van de mannen die met Jason naar Colchis reisde op zijn zoektocht naar het Gulden Vlies.
Het verhaal van Jason en de Argonauten is een belangrijk verhaal in de Griekse heldenmythologie. Jason was de zoon van Aeson en de rechtmatige koning van Iolcos. Hij was de achterkleinzoon van Hermes aan moeders kant. Jasons vader Aeson werd omvergeworpen door zijn halfbroer Pelias, die zoveel mogelijk van zijn nakomelingen doodde. Jason werd als pasgeborene gespaard, omdat zijn moeder deed alsof hij doodgeboren was. Jason werd weggestuurd en opgevoed door de centaur Cheiron. Een orakel vertelde Pelias dat hij op een dag ten val zou worden gebracht door een man die slechts één sandaal droeg. Veel jaren later kwam Jason, die een sandaal verloren had, terug thuis en hij vertelde Pelias dat hij de rechtmatige koning was. Pelias was zich ervan bewust dat Jason zijn troon zou innemen en vertelde hem dat hij de troon zou afstaan als Jason erin slaagde om het Gulden Vlies te vinden.
Met de hulp van Medea en na vele avonturen bemachtigden hij en de Argonauten uiteindelijk het Gulden Vlies. Jason ging verder naar huis, waar Pelias werd gedood, en hij vluchtte daarna samen met Medea naar Korinthe om daar hun verhaal voort te zetten...
Nestor hielp ook mee met de strijd tegen de centauren en hij nam deel aan de jacht op het Calydonische zwijn. Hij werd koning van Pylos nadat Herakles Neleus en alle broers en zussen van Nestor had gedood. Hij en zijn zonen spelen een rol in zowel de Odyssee als de Ilias.
Het theater van Messene
Het theater van Messene is een van de opmerkelijkste overgebleven ruïnes. Het wordt momenteel zorgvuldig opgegraven en gerestaureerd. Het werd gebouwd in de 3e eeuw v.C. en het was een van de grootste theaters uit de oudheid. Men schat dat er bijna 10 000 toeschouwers konden plaatsnemen wat het aantal inwoners van heel Messenië overstijgt. Het huidige bouwwerk is het resultaat van reparaties en wijzigingen die in de loop der tijd zijn uitgevoerd. De belangrijkste vonden plaats rond het midden van de 2e eeuw.
Messene ontleende zijn naam aan de eerste mythische koningin van het land. Het was, volgens Pausanias, ook de plaats waar het graf van Aristomenes stond, de koning van Messenië die de opstand tegen Sparta leidde. In het stadion van Messene werd een standbeeld van Aristomenes geplaatst en na zijn dood werden zijn overblijfselen op Rhodos opgehaald om ze in Messene opnieuw te begraven in een grote tombe met een zuil. Meer dan vijf eeuwen later werden de heldendaden van Aristomenes nog steeds geëerd en bezongen. Hoewel hij waarschijnlijk een echte figuur was, is zijn verhaal gefictionaliseerd en doordrenkt met veel verzonnen, legendarische elementen.
Archeologische sites van Olympia
Olympia is natuurlijk beroemd als de geboorteplaats van de Olympische Spelen, het belangrijkste sportevenement van de oude én de moderne wereld. Tussen 776 v.C. en 393 n.C. vonden hier om de vier jaar de spelen plaats. Daarnaast staat Olympia ook bekend om de Zeus-tempel, die in de 10e eeuw v.C. werd gebouwd, en om het reusachtige chryselephantienen Zeus-beeld, gemaakt van ivoor en goud op een houten frame. Het beeld werd door Antipater van Sidon uitgeroepen tot een van de zeven wereldwonderen van de antieke wereld. Het werd tussen de 5e en 6e eeuw verwoest.
Wanneer je door de indrukwekkende ruïnes wandelt, treed je in de voetsporen van de oude Olympiërs. Je betreedt het stadion waar ze trainden, de piste waar ze hardliepen en de tempels en andere gebouwen waar ze goden aanbaden en voorbereidingen troffen. De archeologische site telt meer dan 70 belangrijke gebouwen. De ruïnes van het merendeel zijn bewaard gebleven, maar van de belangrijkste tempel van Zeus zijn jammer genoeg enkel de onderste stenen overgebleven.
REISGIDS: Wil jij graag zoveel mogelijk zien van Griekenland? Dat kan met onze reisgids Griekenland: laat je verrassen door de mooiste plekjes van dit land!
De Olympische spelen begonnen als een feest ter ere van Zeus, de koning der goden, en de Grieken gaven de spelen al snel een mythologische oorsprong. Er zijn zelfs verschillende oorsprongsmythes. In één verhaal raceten vijf van de dactyls (een ras van mannelijke wezens geassocieerd met de grote moedergodin - zoals Gaia, Rhea of Cybele) hier in Olympia om de pasgeboren Zeus te vermaken. Hij kroonde de winnaar met een olijvenkrans.
Een andere mythe gaat dan weer over Pelops, de plaatselijke Olympiaanse held die zijn naam gaf aan de Peloponnesos. Als knappe jongeman liet hij zijn oog vallen op Hippodamia, de dochter van Oenomaus. Een orakel voorspelde echter dat Oenomaus door de echtgenoot van zijn dochter zou worden gedood. Daarom verordende Oenomaus dat iedere man die met Hippodamia wilde trouwen in een strijdwagen moest wegrijden en als hij hen in zijn eigen strijdwagen, een bovennatuurlijk snel exemplaar dat de zeegod Poseidon hem geschonken had, kon inhalen, zou hij de huwelijkskandidaat spietsen. Hippodamia werd echter verliefd op Pelops en ze verving de pinnen van haar vaders strijdwagen door pinnen van was. Natuurlijk smolten die tijdens de race waardoor de koning van zijn wagen viel en stierf. Pelops werd tot winnaar uitgeroepen en trouwde met Hippodamia. Na de race organiseerde hij meer wagenrennen als dankbetuiging aan de goden en als begrafenisspelen om de dode koning te eren. Dat zou dan de inspiratiebron zijn geweest voor de Olympische spelen.
Delphi en de Parnassus berg
Tijdens onze rondreis door Griekenland brachten we hier ook een bezoek. De stad Delphi speelde een centrale rol in de oud-Griekse wereld, en dat mag je letterlijk nemen. Men beschouwde Delphi namelijk als het centrum van de wereld. Vandaag kan je hier de ruïnes van de tempel van Delphi nog steeds bezoeken. Het is een van de belangrijkste bezienswaardigheden van het archeologische complex van Delphi, dat trouwens een plekje op de werelderfgoedlijst van UNESCO verdiende.
De archeologische site van Delphi ligt op de lagergelegen hellingen van de berg Parnassus, een van de hoogste bergen van Griekenland.
De Omphalos, een marmeren monument dat in de archeologische site van Delphi werd opgegraven, stelt de steen voor die Rhea in doeken wikkelde in een poging haar echtgenoot te misleiden. Er werd ook gezegd dat Zeus, in een poging om het middelpunt van de aarde te vinden, twee adelaars lanceerde vanaf de twee uiteinden van de wereld. Op de plek waar de adelaars, die op hetzelfde ogenblik vertrokken waren en met dezelfde snelheid vlogen, elkaar kruisten, liet Zeus een rotsblok naar beneden vallen. Die steen kwam terecht in Delphi en vanaf dat moment werd de stad als het middelpunt van de wereld werd beschouwd.
Voor je je reis naar Griekenland begon te plannen heb je waarschijnlijk wel al eens gehoord van het orakel van Delphi. Het beroemde personage is ook al de revue gepasseerd in verschillende mythologische verhalen die in deze gids aan bod kwamen. Algemeen werd aangenomen dat profetieën van het orakel werden uitgesproken onder goddelijke inspiratie van Apollo. Daarvoor werd aangenomen dat zij haar wijsheden van Gaia kreeg of van de godinnen Themis en Phoebe (titaanse dochters van Gaia en Uranus). Tegenwoordig denkt men echter dat de inspiratie van het orakel beïnvloed werd door dampen van de oleanderbladeren die verbrand werden in een vuurkorf onder de vloer van de kamer van de Pythia. Het is bekend dat die dampen epilepsie-achtige symptomen kunnen veroorzaken.
Van het water in de lokale meertjes werd gezegd dat het magische krachten bezat. Het water zou zelfs rechtstreeks kunnen communiceren met Apollo.
Stratos
Stratos ligt aan de noordelijke rand van de vruchtbare vlakte van de Acheloös-rivier en staat vooral bekend om de indrukwekkende overblijfselen van de oude, gelijknamige stad die een halve kilometer verderop een heuvel versieren. De belangrijkste archeologische vondsten hier zijn de agora, de stoa, de Zeus-tempel, het theater en de stadsmuren. Deze kan je dan ook nog de dag van vandaag bezoeken.
Acheloös was in de oude Griekse mythologie een riviergod die heerste over de gelijknamige rivier, overigens de grootste rivier wat watermassa betreft van Griekenland. Volgens Hesiodos was hij de zoon van de titanen Oceanus en Tethys. Hij zou ook de vader van de Sirenen zijn en hij zou nog heel wat andere nakomelingen hebben waaronder verschillende nimfen. Acheloös kon van gedaante veranderen. Hij worstelde bijvoorbeeld met Herakles in de vorm van een stier om het recht te krijgen met Deianeira te trouwen, maar hij verloor. Hij speelde ook een rol in het verhaal van de held Alcmaeon.
De Sirenen, zijn nakomelingen, waren gevaarlijke wezens die zeelieden met hun betoverende muziek en zangstemmen schipbreuk deden lijden op de rotsachtige Griekse kustlijn. Sirenen komen in veel Griekse verhalen voor, maar ze zijn vooral bekend geworden dankzij het verhaal van Jason en de Argonauten en ze komen ook voor in Homerus' Odyssee. In beide verhalen slagen de Sirenen niet in hun opzet. In de Argonautica overstemt Orpheus het gezang van de sirenen met zijn lier en in de Odyssee liet Odysseus zich aan de mast vastbinden nadat zijn matrozen hun oren met bijenwas dichtgestopt hadden. Toen Odysseus het gezang van de Sirenen hoorde, beval hij de bemanning om hem los te maken, maar ze deden dat pas toen ze buiten gehoorsafstand waren, trouw aan hun orders. Zo versloeg Odysseus de Sirenen en kon hij zijn reis voortzetten.
Volos en Pelionberg
Volos lijkt wellicht niet de meest voor de hand liggende bestemming om de oud-Griekse geschiedenis en mythes in te duiken. Je zal meteen opmerken dat dit de modernste van de Griekse havensteden is. Er staan bijna uitsluitend gebouwen die werden opgetrokken na een catastrofale aardbeving in 1955. De belangrijkste reden waarom we de stad vermelden, is dat Volos in het gebied ligt dat werd bezet door de oude steden Demetrias, Pagasae, en Iolkos.
De Pelionberg
Een andere reden om naar Volos te komen is om de berg Pelion te verkennen. Die berg vormt een haakvormig schiereiland tussen de Pagasetische Golf en de Egeïsche Zee niet ver van Volos. De berg ligt in een prachtig, dichtbebost gebied waar wandelpaden verschillende boomgaarden, waterbronnen, baaien en stranden met elkaar verbinden.
De Pelion is altijd te vinden in lijstjes waar de mooiste plekjes van Griekenland op een rijtje gezet worden. Dat maakt het een populaire toeristische bestemming, maar daar zit niet alleen de natuurlijke schoonheid voor iets tussen. Ook het rijke, mythologische verleden van de berg lokt heel wat nieuwsgierige zielen.
Iolkos is in de mythologie bekend als het vaderland van Jason (van de Argonauten). Zijn heldendaden tijdens de zoektocht naar het Gulden Vlies hebben we eerder al vermeld.
Berg Pilion
De berg Pilion is genoemd naar de mythische koning Peleus. Peleus was de echtgenoot van de zee-nimf Thetis en de vader van Achilles. Hij was de zoon van Aeacus, koning van het eiland Aegina, en Endeis, de Oread van de berg Pelion. Peleus was een vriend van Herakles en speelde een rol in verschillende van diens avonturen, waaronder in dat van Jason en de Argonauten.
Op zijn huwelijk met Thetis, dat plaatsvond op de berg Pilion, werd Peleus door de goden overladen met geschenken. Tijdens het feest bracht Eris, uit wraak omdat ze niet was uitgenodigd, de twistappel mee die tweedracht bij de mensheid introduceerde. Met die appel begon namelijk de ruzie die leidde tot de Trojaanse oorlog. Paris gaf de appel, waarop 'aan de mooiste' gegrift stond, aan Aphrodite in plaats van aan Hera of Athena. Aphrodite had hem namelijk beloofd dat ze ervoor ging zorgen dat Helena verliefd werd op hem als hij de appel aan haar zou geven.
Toen Peleus' zoon Achilles werd geboren, probeerde Thetis hem onkwetsbaar te maken door hem in de dodenrivier de Styx te dompelen. Achilles was daardoor enkel nog kwetsbaar aan zien hiel, de plek waar zijn moeder hem had vastgehouden. Later zou Paris daar gretig gebruik van maken en Achilles doden met een pijl die precies zijn kwetsbare plek trof. (Daar komen de termen achillespees en achilleshiel vandaan.)
De berg Pilion was eveneens de thuis van de centauren, mythologische wezens die half mens, half paard waren. De wijze centaur Cheiron was de leermeester van heel wat oude Griekse helden zoals Dionysos, Jason, Perseus, Theseus, Herakles en verschillende anderen. Ook Peleus liet Achilles opvoeden door Cheiron, die beschouwd werd als de wijste en eerlijkste centaur van allemaal. Cheiron zelf werd opgevoed door zijn pleegvader, Apollo, en ook door Apollo's tweelingzus Artemis. Hij was de vader van Endeis en de grootvader van Peleus.
De mythe gaat dat Cheiron zijn onsterfelijkheid inruilde voor het leven van Prometheus (een titaan die de kant van de Olympiërs had gekozen in de Titanenoorlogen). Omdat Promotheus het vuur van de goden gestolen had om het aan de mensheid te schenken, werd hij aan een berg vastgeketend en elke dag aangevallen door de adelaar Ethon. Die at zijn lever dagelijks opnieuw op nadat die ’s nachts terug was gegroeid. Cheiron werd doorboord met een gifpijl van Herakles. Omdat hij vrijwillig afstand had gedaan van zijn onsterfelijkheid, kreeg Zeus medelijden met hem en plaatste hem tussen de sterren als het sterrenbeeld Centaurus.
Olympusberg
De berg Olympus, de thuishaven van de belangrijkste Griekse godheden uit de oudheid, is de hoogste berg van Griekenland. Veel mensen kiezen er elk jaar voor om de 2919 meter hoge top te beklimmen, hoewel dat geen gemakkelijke opgave is. De Olympus is een natuurlijke speeltuin voor klimmers en wandelaars. Dankzij de meer dan 50 toppen, diepe kloven, ontelbare uitkijkpunten en fascinerende fauna kunnen ze zich er uitstekend uitleven.
Wil je ook graag deze rondreis maken? Download dan onze gratis preview reisgids Griekenland en bereid je alvast voor voor je volgende reis!
De berg Olympus is, zoals eerder vermeld, de woonplaats van de 12 Olympische goden. Het huis van de goden werd in de eerste teksten enkel omschreven als een hoge bergtop, zonder dat de naam van een specifieke berg werd genoemd. De Olympus in Thessalië is de hoogste bergtop in de weidse regio rondom de oude Griekse steden en het is dus niet vreemd dat vanaf de 5e eeuw v.C., en mogelijk zelfs vroeger, de Olympus beschouwd werd als de pan-Griekse mythologische zetel van de goden. Er zijn wel nog een aantal andere bergen die in de oudheid ook Olympus werden genoemd.
Archeron rivier
Als je wat meer tijd in de regio Epirus kan doorbrengen, raden we je nog aan om een kajak of kano te huren en de prachtige rivier de Acheron af te peddelen. De Acheron was een van de vier rivieren waarvan gezegd werd dat ze toegang tot de onderwereld verleende. De rivier wordt dan ook beladen met een enorm gewicht aan mythes en legendes. De rivier ontspringt in de buurt van het dorp Zotiko, in het zuidwesten van de bestuurlijke regio Ioannina, en mondt uit in de Ionische Zee in Ammoudia, nabij Parga.
Naast de duistere mythologische sfeer die aan de rivier vasthangt, zijn de wilde dieren en de natuurlijke schoonheid nog meer troeven om je naar de Acheron te lokken. Je kan er kajaks huren en je eigen weg zoeken of een rondleiding nemen met een gids die je alles kan vertellen over het gebied en wat er te zien valt. Een topbestemming voor avontuurlijke reizigers dus.
De rivier Acheron stond in de Griekse mythologie bekend als de "rivier van het leed". Homerus schreef dat het de rivier van Hades was waarin de rivieren Cocytus en Phlegethon beide uitmondden. In latere verhalen werd de Acheron omschreven als de hoofdrivier van de Tartarus, waaruit de Styx en de Cocytus beide ontsprongen. Volgens sommige mythes was Acheron een zoon van Helios en ofwel Gaia ofwel Demeter, en werd hij door de goden veranderd in deze onderwereldrivier als straf omdat hij de titanen te drinken had gegeven tijdens hun strijd met Zeus.
Mis niets met onze reisgids Griekenland
Herkenbaar: Bij je bezoek aan Griekenland wil je zeker zijn dat je niets mist tijdens je bezoek? Koop onze volledige reisgids Griekenland. Liever eerst uitproberen? Download alvast je gratis preview reisgids Griekenland om reeds in de stemming te komen en ga op pad!