De Hoge Veluwe bezoeken? Alle bezienswaardigheden + info & tips
De Veluwe is een prachtig natuurgebied in de Nederlandse provincie Gelderland. De streek is maar liefst zo’n 1000 km2 groot en bestaat uit bossen, heidevelden en zandverstuivingen. Binnen dit natuurgebied liggen verschillende bezienswaardigheden, waaronder de 2 natuurparken het Nationale Park de Veluwezoom en het Nationale Park de Hoge Veluwe.
De Hoge Veluwe is 1 van de bekendste gebieden van Nederland, en dagelijks komt hier menig bezoeker op zoek naar wild, kunst, of gewoon een heerlijke wandeling.
Inhoud artikel
Nationaal Park de Hoge Veluwe
Het Nationaal Park de Hoge Veluwe is het bekendste nationale park van Nederland. Het park is zo’n 5400 hectare groot en ligt tussen Schaarsbergen, Hoenderloo en Otterlo, ten noorden van Arnhem. De Hoge Veluwe is het gebied waar de meesten aan denken als ze het over de Veluwe hebben, maar het beslaat eigenlijk maar zo’n 5 procent van het gehele natuurgebied, gelegen in het zuidwestelijke deel van het gebied.
Ontstaan
De Hoge Veluwe is ontstaan als het jachtterrein van het echtpaar Helene Müller en Anton Kröller.
- Zij kochten tussen 1909 en 1921 verschillende stukken land op en zetten daar dieren zoals edelherten, wilde zwijnen, moeflons en zelfs een tijdje kangoeroes uit.
- Aan het begin van de jaren 1930 kwam het echtpaar echter in geldnood en probeerde zij het terrein te verkopen. Nadat eerste onderhandelingen mislukten maakte het Rijk geld vrij dat in beheer kwam van een stichting die vervolgens het land op kon kopen.
- Als tegenprestatie kreeg het Rijk hiervoor het eigendom over de kunstcollectie van het echtpaar, met de voorwaarde dat zij er een nieuw museum voor zouden laten bouwen in het park.
Praktisch
- Het Nationale Park de Hoge Veluwe is te bezoeken via 1 van de 3 verschillende ingangen, die bij de plaatsen Schaarsbergen, Hoenderloo en Otterloo zijn gelegen.
- Het park wordt zonder overheidssubsidie gefinancierd, wat betekent dat de Hoge Veluwe hun geld ergens anders vandaan moeten halen. Daardoor vraagt het park entree: het is het enige park van Nederland waarvoor je toegang dient te betalen.
- Volwassenen betalen €10,95 om het park te kunnen betreden, tickets voor kinderen tussen de 6 en 12 jaar kosten €5,50. Kinderen jonger dan 6 jaar mogen gratis mee naar binnen.
- Daarnaast is het ook mogelijk om met de auto het park in te gaan. Hier betaal je nog eens €7,75 voor. Dit is inclusief parkeerkosten. Wanneer je de auto parkeert buiten het park bij 1 van de ingangen betaal je €3,90.
- Het park is dagelijks geopend van 08:00 tot 22:00.
De ingang bij Otterloo is vaak het drukst bezocht, en het is aan te raden om 1 van de 2 andere ingangen te nemen, zeker tijdens drukke periodes zoals in de schoolvakanties en in de weekenden. De ingang van Schaarsbergen ligt daarentegen bijna direct naast de A12 en is daardoor zeer goed te bereiken.
Wandelen in de Hoge Veluwe
In de Hoge Veluwe zijn veel verschillende wandelpaden te vinden, waarnaast er ook nog 3 lange-afstands-wandelingen door het park lopen. Al deze wandelpaden zijn gemarkeerd, en er mag niet van de paden geweken worden. Doordat een derde van het park vrijgehouden is voor de natuur en bezoekers hier niet heen kunnen zijn de meeste wandelpaden in het noordelijk deel van de Hoge Veluwe te vinden, rondom het Park Paviljoen en Museonder, die dienstdoen als de bezoekerscentra van het park.
Ook bij de ingangen van Hoenderloo en Otterloo vertrekken verschillende wandelingen door het park. Hier zijn tevens posters te vinden met alle weten en fietspaden in het park, al zijn de wandelpaden hier niet op te vinden. Hiervoor kan je bij de ingangen een kaart kopen voor €2,50 met alle wandel- en fietspaden in het park.
Fietsen in de Hoge Veluwe
Het is zeer goed mogelijk om op de fiets het Nationaal Park de Hoge Veluwe te leren kennen. Dit kan door de eigen fiets mee te nemen, maar er zijn ook in het park fietsen te leen.
Witte fietsen
- Op verschillende plaatsen in het park zijn depots te vinden voor de zogenaamde ‘witte fietsen’.
- Deze fietsen zijn in het park gratis te gebruiken. Ze mogen het park niet verlaten en mogen niet op slot gezet worden en zijn bedoeld om de Hoge Veluwe op de fiets te leren kennen.
- De fietsen zijn simpel: ze hebben geen versnellingen en werken met een terugtraprem.
- De depots zijn bij de 3 ingangen van het park te vinden, evenals bij het Museonder, het jachthuis Sint-Hubertus en het Kröller-Müller museum.
- Vanaf de ingang van Otterlo loopt een fietsroute van 10 km door het park, en vanaf de ingang van Hoenderloo en Schaarsbergen begint een fietsroute van 20 km.
- Hou er rekening mee dat de fietsen niet te reserveren zijn en dat ze op drukke dagen snel uitgeleend kunnen zijn.
Wild spotten in de Hoge Veluwe
De Hoge Veluwe is omgeven met hekken en andere rasteringen om de wilde dieren die in het park rondlopen binnen het gebied te houden.
- De laatste jaren is het park bezig met rasterverlagingen en het oprichten van ecoducten om het nationale park weer meer aan te laten sluiten aan de rest van de Veluwe.
- Desondanks zijn er eigenlijk altijd wel groepen dieren, zoals edelherten, reeën, zwijnen en moeflons in het park te zien.
- Wel is een derde van het park gereserveerd voor de natuur en is dit niet door bezoekers te betreden, maar ook in de andere delen van het park zijn de dieren te spotten. Soms steekt er opeens een wild zwijn voor je neus over, terwijl je op andere moment wat meer door de bossen dient te turen om de kuddes herten te zien.
- De ‘Big Five’ van de Veluwe bestaat uit edelherten, wilde zwijnen, reeën, vossen en Schotse hooglanders, maar daarnaast zijn er ook moeflons, wilde paarden, verschillende soorten reptielen en amfibieën en vele vogels te zien in het park.
- Je hebt ’s ochtends vroeg rond zonsopkomst en ’s avonds laat tegen zonsondergang de meeste kans om het wild te spotten, en er zijn bepaalde gebieden, zoals rond de Wildbaan en de Reemsterweg, waar je meer kans hebt om de dieren te spotten.
- Natuurlijk kan je zelf tijdens het wandelen wilde dieren spotten in de Veluwe, maar het is ook mogelijk om met een tour met een boswachter mee te gaan.
Kröller-Müller Museum
Nadat het Rijk geld had gedoneerd aan een stichting om het jachtgebied van het echtpaar Kröller-Müller over te kunnen kopen kregen zij het eigendom over de kunstcollectie van het koppel. Dit was op de voorwaarde dat er een nieuw museum gebouwd zou worden om deze kunstcollectie tentoon te kunnen stellen. Op 13 juli 1938 opende vervolgens het Kröller-Müller Museum.
- Het museum is gelegen in het noorden van het Nationaal Park de Hoge Veluwe, bij Otterlo. Het bestaat uit een museumgebouw met een bijbehorend beeldenpark er omheen, dat samen 25 hectare groot is.
- Het museum is ontworpen door de Belgische architect Henry van de Velde, die al sinds 1920 voor het koppel bezig was met het ontwerpen van een museum.
- Het huidige museum diende eigenlijk als een overgangsmuseum terwijl het ‘Groote Museum’ zoals het uiteindelijke ontwerp werd genoemd, gebouwd zou worden.
- Na de opening van het museum werd er door de dreiging van oorlog eerst een kunstbunker gebouwd waar de collectie opgeslagen kon worden, maar door het uitbreken van de oorlog en het overlijden van Helene Kröller-Müller werd vervolgens het Groote Museum niet gerealiseerd.
- De collectie bleef tentoongesteld in het bestaande gebouw terwijl objecten die niet getoond werden opgeslagen bleven in de kunstbunker. In 1977 is het museum uitgebreid met meer expositiezalen naar een ontwerp van architect Wim Quist.
Collectie
De collectie van het museum bestaat uit verschillende wereldberoemde schilderijen van onder andere Vincent van Gogh, maar ook van Pablo Picasso, Theo van Doesburg, Piet Mondriaan, Claude Monet en Auguste Renoir. Verder is er ook nog een groot beeldenpark te vinden met een collectie van installaties en kunstwerken van onder andere Auguste Rodin, Henry Moore en Jean Dubuffet.
Praktische info
- Het Kröller-Müller museum is elke dinsdag tot en met zondag en op feestdagen tussen 10u en 17u geopend.
- In juli en augustus is het ook op maandag geopend.
- De toegang tot het museum is inbegrepen in de entreeprijs van het park.
Om het Kröller-Müller museum te kunnen bezoeken heb je ten eerste een geldig entreebewijs nodig voor het Nationale Park de Hoge Veluwe. Bestel de tickets hier of koop ze bij de ingangen van het park en online op de website van de Hoge Veluwe. Of bekijk ook het aanbod op GetYourGuide.
Museonder
Een kilometer ten oosten van het Kröller-Müller Museum is een tweede museum te vinden, het natuurmuseum Museonder. Het museum is onderdeel van het bezoekerscentrum en ligt deels onder de grond. Het werd ontworpen door architect Cor van Hillo en opende op 9 maart 1993.
- In het Museonder wordt de geologie van de Veluwe uitgelegd.
- Zo wordt er verteld hoe het natuurgebied is komen te ontstaan en welke natuurlijke processen zich er nog steeds afspelen.
- Ook is het wortelstelsel van een 135-jaar oude boom in het museum te zien, evenals schedels van verschillende dieren die er eeuwen geleden hebben geleefd.
- Ook worden er in het museum natuurfilms vertoond, waaronder films die speciaal gericht zijn op kinderen.
- Verder zijn er ook expositieruimtes voor fotografen, schilders en kunstenaars.
- Het museum is dagelijks geopend tussen 09:30 en 17:30.
- Een bezoek aan dit museum is inbegrepen in de toegangsprijs van het park.
Bekijk ook deze leuke tours en uitstappen:
Jachthuis Sint-Hubertus
Een derde grote bezienswaardigheid binnen het Nationale Park de Hoge Veluwe is het Jachthuis Sint-Hubertus. Dit kasteel is in het noorden van het park tussen Otterlo en Hoenderloo gelegen, vlak aan de rand van het park tegen de N304 aan. Het kasteel werd tussen 1914 en 1920 gebouwd door architect Hendrik Petrus Berlage in opdracht van het echtpaar Kröller-Müller. Het zou dienen als een buitenhuis op hun pas verworven landgoed. Berlage ontwierp niet alleen het huis, maar hield zich ook bezig met het ontwerp van het interieur en het ontwerp van de tuinen. Berlage was in eerste instantie vrij in zijn ontwerp, maar door latere bemoeienis en veranderingen door het echtpaar trok Berlage zich in 1919 terug en maakte Henry van de Velde het project af.
Nadat het landgoed Hoge Veluwe een nationaal park werd schonk het echtpaar het kasteel aan de Staat der Nederlanden. Het jachthuis werd sindsdien voor een aantal jaren gebruikt als verblijf voor de gasten van de Staat en vakantieverblijf voor Nederlandse ministers. Tegenwoordig is het pand ook deels open voor het publiek. In 2012 werd het pand gerestaureerd, wat uiteindelijk tot in april 2014 duurde.
Het jachthuis bezoeken
- Het jachthuis is te bezoeken met rondleidingen die de bezoekers door de 5 belangrijkste vertrekken leiden. Daarbij wordt verteld over de architectuur, de kunst en de geschiedenis van het gebouw. Ook worden er rondleidingen door de tuinen en het Dienstgebouw gedaan.
- De algemene rondleidingen worden elke dinsdag tot en met zondag tussen 12:30 en 16:15 gehouden.
- Een rondleiding duurt 45 minuten en kost €4 voor volwassenen en €2 voor kinderen tussen de 6 en 13 jaar.
- Rondleidingen met een bezoek aan het Dienstgebouw worden alleen op vrijdagen tussen 14:00 en 15:30 gehouden en kosten €5 voor volwassenen en €2,50 voor kinderen.
- De rondleiding door de tuinen wordt maar op bepaalde momenten gedaan. Bekijk daarvoor de agenda op de website.
Andere bezienswaardigheden in de Veluwe
Buiten de Hoge Veluwe zijn er nog veel meer bezienswaardigheden binnen het natuurgebied de Veluwe. Wanneer je voor langere tijd in de omgeving van de Veluwe verblijft is het ook zeker aan te raden om ook eens een kijkje te nemen bij 1 van de andere prachtige locaties in het gebied.
Nationaal Park de Veluwezoom
Het tweede park binnen de Veluwe is het Nationaal Park de Veluwezoom. Dit gebied ligt ten noordoosten van Arnhem, zo tussen Rozendaal, Dieren, Eerbeek en Groenendaal. Dit park werd al in 1930 gesticht en is daarmee het oudste nationale park van Nederland. De Veluwezoom is zo’n 5000 hectare groot en is het eigendom van Natuurmonumenten. Het bosgebied Hagenau was in 1911 de eerste aankom van de organisatie, waarna de bossen en heidevelden in de omgeving ook werden opgekocht.
- Net als de Hoge Veluwe bestaat het park uit loof- en naaldbossen, heidevelden en zandverstuivingen.
- Daartussen is een uitgestrekt padennetwerk te vinden om te wandelen, fietsen en paardrijden. Zo is er ook een rondlopende mountainbikeroute aangelegd in het park.
- Ook is het mogelijk om in het park wild, zoals edelherten, damherten, reeën en wilde zwijnen te spotten, waarnaast er ook kuddes grazers als Schotse hooglanders en IJslandse pony’s rondlopen.
- Er lopen een aantal wegen door het park waarlangs verschillende parkeerplaatsen te vinden zijn. Hier zijn ook picknicktafels en speeltoestellen gelegen. Vanaf de parkeerplaatsen lopen ook verschillende wandelpaden.
- In het zuiden van het park, bij Rheden, is het bezoekerscentrum Veluwezoom te vinden. Dit centrum is elke dinsdag tot en met zondag tussen 10:00 en 17:00 geopend. Hier beginnen een groot aantal wandelingen door het park.
- In het park vind je ten noorden van Rheden bij het Rozendaalsche veld het Signaal Imbosch. Dit is een stuwwal met een hoogte van 110 m, waarmee dit het hoogste punt van de Veluwe is. Daarnaast is het ook de hoogste stuwwal van geheel Nederland.
De Posbank
Centraal gelegen in de Veluwezoom ligt de Posbank. Deze monumentale stenen bank is gelegen op een stuwwal aan de rand van het Herikhuizerveld op een hoogte van 90 m, vanwaar bezoekers een prachtig uitzicht hebben over het natuurgebied. De stenen bank werd in 1918 geplaatst ter ere van het 25-jarig jubilseum van de heer G.A. Pos, 1 van de voorzitters van de ANWB. Bij de bank is in 2002 een theehuis gebouwd door Natuurmonumenten waar je na een wandeling even uit kan rusten.
Het gebied rondom de bank, dat officieel Herikhuizerveld heet maar in de volksmond ook de Posbank wordt genoemd, is een prachtig stuk heidegebied dat aan het einde van de zomer pimpelpaars kleurt wanneer de heide begint te bloeien. Hierdoor is het een favoriet natuurgebied om doorheen te wandelen.
Ginkelse Heide
In het zuidwesten van de Veluwe, in de buurt van Ede, ligt 1 van de bekendste plekjes van het natuurgebied: de Ginkelse Heide. Dit heidegebied werd in 1944 gebruikt voor de Operatie Market Garden, het offensief waarbij de geallieerden luchtlandingen op de heide plaats lieten vinden om een poging te doen Nederland van de Duitsers te bevrijden. Het offensief mislukte, maar wordt nog jaarlijks herdacht in september met tientallen parachutesprongen op de heide bij het Airborne monument.
Kootwijkerzand
Centraal in de Veluwe bij Kootwijk ligt het stuifzandgebied van het Kootwijkerzand. Dit natuurgebied is met een oppervlak van 700 hectare het grootste stuifzandgebied van West-Europa. Naast stuifzand zijn er echter ook heidegebieden en bossen te vinden, waardoor er ook veel diersoorten zoals reeën, wilde zwijnen, edelherten en vossen te spotten zijn. Net als andere natuurgebieden in de Veluwe kan er heerlijk gewandeld worden door het Kootwijkerzand, maar ook fietsen en paardrijden.
Vooral de wandeling naar de bijna 15 m hoge uitkijktoren is zeer populair, aangezien je vanaf de toren een prachtig uitzicht hebt over het gebied. Ook de wandeling in het oosten langs Radio Kootwijk is een mooie wandeling, waarbij langs het voormalig zendpark gelopen wordt waar de communicatie met de Nederlandse koloniën, en dan met name Nederland-Indië, gehouden werd. De laatste zendmast werd hier in 1980 weggehaald, en sinds 1999 zendt het helemaal niet meer uit. In 2005 werd het hekwerk rondom het terrein neergehaald waardoor het vrij toegankelijk werd voor wandelaars, fietsers en wild. Het hoofdgebouw is een rijksmonument en het art-deco gebouw valt al van ver op.
Paleis het Loo
In de Veluwe zijn vele kastelen en paleizen te vinden die door de eeuwen heen door de rijken geplaatst zijn. Het bekendste bouwwerk is echter wel het Paleis het Loo, het vroegere jachtverblijf van de Oranjes, gelegen aan de rand van het gebied bij Apeldoorn. Dit paleis werd in de 17de-eeuw gebouwd in opdracht van stadhouder Willem III en was jarenlang de zomerresidentie van de koninklijke familie. In het paleis worden tegenwoordig tentoonstellingen gehouden die allen gelinkt zijn met de koninklijke familie.
Praktische info
- Het paleis is wel tijdelijk gesloten in verband met vernieuwingen en verbouwingen. Wel zijn de stallen en de prachtige paleistuinen te bezoeken.
- In totaal heeft het paleis maar liefst 10.400 hectare grondgebied, waarmee het ook het grootste landgoed van Nederland is. De tuinen zijn rijkelijk aangelegd met exotische bloemen en planten en doen enigszins denken aan de tuinen van Versailles.
- Van april tot en met september kunnen de tuinen dagelijks tussen 10:00 en 17:00 bezocht worden.
- Toegang kost €7,50 voor volwassenen en €3 voor kinderen tussen de 4 en 12 jaar.
Mis niets tijdens je verblijf in Gelderland met onze reisgids
We hebben onze route door Gelderland volledig uitgeschreven in een overzichtelijke reisgids zodat je zorgeloos op reis kan gaan. Nog meer weten? Koop onze complete reisgids Gelderland. Eerst uitproberen? Download je gratis preview reisgids Gelderland.