Op stedentrip naar Berlijn? Alle praktische en historische info
Inhoud artikel
Geschiedenis
De regio rond Berlijn zou al duizenden jaren geleden bewoond zijn. De stad Berlijn kent echter pas haar ontstaan rond het jaar 500. Het bleef een handelsstadje tot de 16de eeuw. Eind 17de eeuw begon de bloei, en handelaars en kunstenaars werden er warm onthaald. Aan deze groei kwam abrupt een einde met de Napoleontische oorlogen.
Begin 19de eeuw was er een positieve kentering waar te nemen die na de Frans-Pruisische oorlog (1870) omsloeg in een explosieve groei. Berlijn werd de hoofdstad van het Duitse Rijk. De stad werd zowel industrieel als cultureel een grootmacht. De politieke geschiedenis was veel minder rooskleurig en erg tumultueus. Het uitbreken van twee wereldoorlogen zijn daarvan een blijvende herinnering.
Berlijn had voor de Tweede Wereldoorlog een belangrijk aantal Joodse inwoners. Van de 170.000 joden waren er reeds veel gevlucht voor de oorlog, maar toch zouden er naar schatting 60.000 Berlijnse joden sterven in de Nazi concentratiekampen. Dit verklaart de vele herinneringen aan de Holocaust in de stad.
Eind april 1945 werd Berlijn aangevallen door de geallieerden. Tijdens de hevige gevechten tussen 1,5 miljoen Sovjet troepen en de overgebleven Duitse soldaten, veelal een samenraapsel van jongens en oudere mannen, werd de stad bijna compleet verwoest. Op 8 mei was de Tweede Wereldoorlog in Europa officieel voorbij. Het betekende voor Berlijn echter het begin van een zeer moeilijke periode. Net als Duitsland werd Berlijn verdeeld onder de vier grote overwinnaars van de oorlog: Frankrijk, Groot-Brittanië en de Verenigde Staten (West-Berlijn) enerzijds, en de Sovjet-Unie (Oost-Berlijn) anderzijds. Het einde van de oorlog betekende ook het begin van de Koude Oorlog en dit had grote gevolgen voor Berlijn: het westelijk deel werd in 1948-49 gedurende 11 maanden afgesloten van de buitenwereld, althans over land. Als noodoplossing werden de bewoners bevoorraad via de bekende luchtbrug naar drie verschillende West-Berlijnse vliegvelden: Tegel, Tempelhof en Gatow. Er werden zelfs watervliegtuigen ingezet die op de Havel rivier in West-Berlijn landden. In 1949 was de splitsing Oost en West definitief en zou Checkpoint Charlie het symbool worden van de Koude Oorlog.
Om de vlucht van Oost-Duitsers naar het Westen tegen te gaan, werd tijdens de nacht van 12 en 13 augustus 1961 begonnen aan de bouw van de beruchte Muur. Dit gebeurde in verschillende fases, met aanvankelijk prikkeldraad tot het uiteindelijke complex van twee muren, het “niemandsland” er tussen in, en de vele wachttorens. De Muur was ongeveer 180 km lang. Families werden gescheiden, mensen die werkten in het andere deel dan waar ze woonden, moesten op zoek naar een andere job. Pas vanaf 1972 kon de grens tussen Oost- en West-Berlijn sporadisch overgestoken worden, en dan enkel vanuit het Westen naar het Oosten.
Op 9 november 1989, de dag dat de Muur “viel”, werd de grens volledig opengesteld en op 3 oktober 1990 werd Duitsland officieel opnieuw één groot land. Deze belangrijke gebeurtenissen hadden voor Berlijn veel positieve gevolgen. De stad werd opnieuw de hoofdstad van de ééngemaakte federale republiek Duitsland en in 1991 werd er, na een lang discussie in het parlement, beslist om ook de meeste overheidsdiensten over te hevelen van Bonn naar Berlijn.
Tijdens de jaren 90 werden er grootse bouwprojecten opgezet. De Potsdamer Platz met het Sony Center is hiervan het symbool. Daarnaast werden er in de buurt van de Reichstag nieuwe moderne regeringsgebouwen gebouwd, waaronder de kanselarij waar momenteel de Kanselier zetelt.
Geografie
Berlijn is gelegen in het noordoosten van Duitsland. Dit gebied ligt in de Noord-Europese laagvlakte, wat maakt dat er geen al te grote hoogteverschillen zijn in de stad.
Met zijn 892 km2 is Berlijn heel uitgestrekt; de oppervlakte is 9 keer groter dan Parijs! Het is tevens een heel groene stad: ongeveer 1/3de van deze oppervlakte bestaat uit parken, meren, rivieren en bossen.
De Spree-rivier vloeit zijn laatste kilometers door Berlijn, voordat hij uitmondt in de Havel in het district Spandau in West-Berlijn.µ
Berlijn
Berlijn heeft een gematigd continentaal klimaat en kan het hele jaar door bezocht worden. De warmste maanden zijn juli en augustus met een gemiddelde temperatuur van 24°. Tijdens de wintermaanden ligt de gemiddelde temperatuur enkele graden boven het vriespunt en kan het kouder zijn dan in België.
Wil je Berlijn onder een wit sneeuwlaken bezoeken, maak dan een trip tussen december en maart, wanneer de kans op sneeuw het grootst is.
Bevolking
Met zijn 3,6 miljoen inwoners is Berlijn met voorsprong de grootste stad van Berlijn. De Berlijnse bevolking wordt ook getypeerd door zijn diversiteit. Meer dan 600.000 inwoners hebben een vreemde nationaliteit. Het sterkst vertegenwoordigt zijn de Turken; in Berlijn vind je de grootste Turkse gemeenschap buiten Turkije. Tevens is er een relatief grote Vietnamese gemeenschap. Zij kwamen naar Oost-Berlijn als immigranten uit het “bevriende” communistische Vietnam.
Evenementen en festivals in Berlijn
Berlijn is op cultureel vlak een heel rijke stad waar iedereen aan zijn of haar trekken komt.
Muziekfestivals
Naast de vele optredens in concertzalen, kunnen fans van live muziek kiezen uit een ruime selectie van festivals zoals het Citadel Music Festival (in de Citadel van Spandau), Lollapalooza Berlin (de Europese editie van het Amerikaanse festival), Berlin Jazz Festival, Fête de la Musique (festival ontstaan in Frankrijk met unplugged optredens op pleinen, straten en parken).
Musea en kunst
Berlijn was in 1997 de eerste stad die een “Lange Nacht der Museeen” organiseerde. Nog steeds kan je er jaarlijks een avond/nacht met één enkel ticket 77 museums bezoeken waaronder Topographie des Terrors, het Pergamon Museum, het Museum van natuurgeschiedenis. Het is Een aanrader voor mensen die enkele topmuseums op een niet traditionele manier willen bezoeken.
Voor kunstliefhebbers is het steeds uitkijken naar de Berlin Biennale. Dit is een tentoonstelling voor eigentijdse kunst die sinds 1998 over verschillende locaties om de 2 à 3 jaar gehouden wordt.
Sportief Berlijn
Als je van marathons houdt en je Berlijn op een alternatieve manier wil beleven, is de marathon van Berlijn een optie. Met meer dan 40.000 deelnemers is deze marathon met start en aankomst aan de Brandenburger Tor, één van de grootste straatraces ter wereld.
Indien je liever rollerskates in plaats van loopschoenen aan je voeten bindt, kan je de marathon ook al skatend afleggen. Dit onderdeel is overigens reeds verscheidene malen gewonnen door een landgenoot, Bart Swings. De marathon vindt elk jaar in september plaats.
Filmfestival
Voor filmliefhebbers is Berlijn gedurende 10 dagen in februari de hoofdstad van de film. Dan vinden de “Internationale Filmfestspiele Berlin” plaats, beter bekend als de Berlinale waar ook steeds de gouden en zilveren beer uitgereikt worden. Naast het spotten van enkele internationale filmsterren, kan je ook één van de 400 films meepikken.
Muziek, film en literatuur
Muziek
Berlijn heeft muzikaal een grote impact gehad, en diende als inspiratiebron voor heel wat werk, zeker ten tijde van West en Oost Berlijn. In 1973 bracht Lou Reed zijn derde studioalbum, Berlin, uit alhoewel de opnames in New York en Londen gebeurden.
Andere tijdloze albums werden wel opgenomen in Berlijn. Denk maar aan Lust for Life van Iggy Pop uit 1977 en de Berlin Trilogy (Low, Heroes en Lodger) van David Bowie uit 1977 en 1979. Ter nagedachtenis van deze laatste werd er in augustus 2016 een gedenkplaat onthuld aan het huis waar David Bowie en Iggy Pop een tijd samen woonden.
Het in 1991 verschenen album Achtung Baby van U2 is in diezelfde Hansa Tonstudio opgenomen en is ondermeer geïnspireerd door de toen zeer recente Duitse eenmaking.
In de jaren 90 werd dance en technomuziek in Duitsland enorm populair. Heel wat van de nachtclubs die toen in Berlijn zijn ontstaan, vind je er nog steeds. In deze context ontstond de Love Parade. De eerste parade vond plaats in juli 1989 met 150 aanwezigen, maar het festival groeide al snel uit tot een monsterevenement met verschillende trucks die voornamelijk house, trance en techno draaien. Op zijn hoogtepunt in 1999 waren er maar liefst 1,5 miljoen bezoekers! Heel wat andere steden zoals Rotterdam, Wenen, Sydney, Budapest, Sarajevo… organiseersen spin-offs. Op 24 juli 2010 gebeurde er tijdens de Love Parade in Duisburg een catastrofe: er brak paniek uit in een tunnel naar de festivallocatie en hierbij werden heel wat mensen verpletterd. 21 mensen vonden de dood, vele honderden werden gewond. Dit betekende het einde van de Love Parade wereldwijd.
Film
Berlijn is een belangrijk centrum voor de Duitse en Europese filmindustrie. Jaarlijks worden er een driehonderdtal producties gefilmd in en rond Berlijn. Het gaat niet enkel om Amerikaanse blockbusters, maar ook om heel wat Duitse films die al belangrijke filmprijzen in de wacht hebben gesleept. Daarnaast is ook de rijke recente geschiedenis van Berlijn een goede bron voor heel wat filmscripts. Denk maar bijvoorbeeld aan The Bourne Supremacy of Bridge of Spies.
Literatuur
Net zoals bij muziek en film, speelt Berlijn ook een belangrijke rol in de literatuur, als locatie van het verhaal of als één van de personages. Zo heb je bijvoorbeeld Berlin Alexanderplatz van Alfred Döblin en Stasiland van Anna Funder.
Bijzondere weetjes
- Het symbool van Berlijn is de beer, en je vindt hem terug op heel wat plaatsen en souvenirs. Ook de prijzen van het Berlijnse filmfestival, de gouden en zilveren beer, verwijzen ernaar. Er is geen eenduidige reden waarom de beer het symbool van de stad is. Mogelijk ligt de oorsprong in het feit dat het Duitse woord voor het dier, Bär, lijkt op het eerste deel van de stadsnaam. De beer kwam al voor op een zegel in 1280.
- Als je als voetganger al eens aan een verkeerslicht in Berlijn hebt gestaan, ken je hem: het groene lopende mannetje (der Geher) en het rode stilstaande mannetje (der Steher). Het mannetje (Ampelmann) onstond in 1961 in Oost-Duitsland en is ontworpen door een verkeerpsycholoog. Toen er enkele jaren geleden sprake was om de verkeerlichten aan te passen, leidde dit tot een golf van protest. Ampelmann is uitgegroeid tot een echt Berlijns symbool en je vindt hem terug op heel wat t-shirts, tassen, magneten…
- Er zijn ongeveer 1.700 bruggen in Berlijn. Dat zijn er meer dan in Venetië!
- De eerste verkeerslichten in Europa werden in 1924 in gebruik genomen op de Potsdamer Platz in Berlijn.
- Er zijn 175 musea in Berlijn. Dat zouden er meer zijn dan het aantal jaarlijkse regendagen!
Waar overnachten in Berlijn? (met korting)
Op zoek naar een slaapplaats tijdens jouw verblijf in Berlijn? Dan raden wij je aan om vooral te zoeken in de wijken van Mitte, Charlottenburg en Friedrichshain. In deze wijken is het aanbod aan hotels het grootst.
Download je gratis stadswandeling Berlijn
Ontdek de stad met onze gratis stadswandeling Berlijn. Ideaal om Berlijn volledig te verkennen op eigen tempo. In de gratis stadsgids Berlijn kan je 2 stadswandelingen vinden. Nog meer goesting in Berlijn? Koop onze volledige reisgids Berlijn en ontdek alles over deze prachtige stad.