Berlijn wandeltour: Derde Rijk en Koude Oorlog wandeling met GetYourGuide
Met de 2 uur durende wandeling van GetYourGuide gingen we onder begeleiding van een ervaren stadsgids door het centrum van Berlijn. Hierbij kwamen we langs alle belangrijke plekken en monumenten uit de geschiedenis van het Derde Rijk en de Koude Oorlog.
Hierbij wordt de geschiedenis uitgelegd en hoor je leuke anekdotes uit deze periode. Hieronder een impressie van onze ervaring, verder ontdek je ook welke bezienswaardigheden je tijdens de wandeltour zal aandoen.
Wij deden deze wandeling op 29 februari 2020 met GetYourGuide gids Thomas. Fervent salsa danser en hij bracht met z'n filmografische manier van vertellen de Berlijnse geschiedenis echt tot leven tijdens de tour. Was zeer leuk en zeker een aanrader!
Inhoud artikel
Kaartje met de wandeling door Berlijn
Brandenburger Tor
De Brandenburger Tor is de enige stadspoort van Berlijn die nog te zien is. De poort is gelegen aan de Pariser Platz op de vroegere grens van het stadscentrum. Al in 1734 werd hier een eerste poort opgetrokken, maar de huidige poort werd tussen 1788 en 1791 gebouwd in de neoclassicistische stijl.
Deze nieuwe poort werd in opdracht van de Pruisische koning Frederik Willem II gebouwd als monument ter herinnering van de bezetting van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden in 1787. De poort is 65,5 meter breed, 11 meter diep en 26 meter hoog, en boven op de poort staat een beeld van een tweewielige wagen met 4 paarden, met in de wagen de godin Victoria met een staf met daarop een Pruisische adelaar en een ijzeren kruis.
Het beeld is een replica van het oorspronkelijke beeld, dat tijdens de Tweede Wereldoorlog verloren is gegaan. Na WO II werd de Brandenburger Tor terug opgebouwd, deze was immers zo goed als volledig vernield door de gevechten en bombardementen.
Bundestag / Reichstag
De Bundestag / Reichstag, het parlement van de Bondsrepubliek Duitsland, komt samen in het Bundestag paleis, ook wel bekend als het Reichstag paleis. Dit paleis werd al in aan het einde van de 19de-eeuw gebouwd volgens de neobarokke stijl, maar in 1933 brandde dit paleis af. Vervolgens kwam het parlement voor lange tijd bijeen in Bonn. Desondanks werd besloten om het paleis opnieuw te laten bouwen, en tussen 1961 en 1964 werd er een nieuw gebouw neergezet.
Na de hereniging van West- en Oost-Duitsland werd vervolgens besloten om het parlement weer naar het Reichstag paleis terug te laten verhuizen, en na de bouw van een nieuwe glazen koepel werd het Bundestag paleis in 1999 officieel heropend. Tegenwoordig staat het gebouw symbool voor het nieuwe Duitsland.
Wil je zelf de Bundestag / Reichstag bezoeken? Dan moet je zeker mee met een tour, boek je tour online met rondleiding van een gids.
Sowjetische Ehrenmal Tiergarten
Vlakbij het Bundestag paleis, in de Großer Tiergarten, aan de Straße des 17, staat het Sowjetisches Ehrenmal, het Soviet War Memorial. Dit monument werd aan het einde van de Tweede Wereldoorlog gesticht door het Rode Leger om de omgekomen soldaten te herdenken, met in het bijzonder de soldaten die bij de verovering van Berlijn omkwamen (naar schatting 80.000).
Het monument in het Tiergarten park is 1 van de 3 monumenten die door het Rode Leger werden opgetrokken en dient tegelijkertijd ook als een begraafplaats voor de soldaten. Bij het monument staan ook 2 T-34-tanks en 2 M1937-houwitsers die in de Slag om Berlijn hebben meegevochten.
Reagan: Tear down this wall
In 1987 maakte de Amerikaanse president Ronald Reagan een tussenstop in Berlijn voor hij de G7-top in Venetië bij zou wonen. Tijdens deze stop, op 12 juni, maakte hij een toespraak aan de Brandenburger Tor, vlak bij de Berlijnse Muur. Hierin daagde hij de leider van de Sovjet-Unie, Michail Gorbatsjov, uit om de Berlijnse muur af te breken. De woorden “Tear down this wall!” zijn tegenwoordig de bekendste woorden van de Amerikaanse president, maar toentertijd werd er maar weinig aandacht aan besteed in de media en er was veel onenigheid over de invloed van de woorden.
Provocerend of revolutionair?
Volgens de communisten was de tekst provocerend, maar door anderen werd Reagan als een revolutionair gezien. Hoe groot Reagan’s invloed was is onzeker, maar uiteindelijk viel iets meer dan 2 jaar later de Berlijnse muur en daarmee ook de communistische Sovjet-Unie.
Denkmal für die ermordeten Juden Europas
Het bekendste oorlogsmonument van Berlijn is het Holocaustmonument naast het Tiergarten park. Dit monument herdenkt de Jodenvervolging van de Tweede Wereldoorlog, maar werd pas in 2005 ingewijd. Het monument bestaat uit 2710 blokken beton die in hoogte variëren. De blokken staan 95 cm van elkaar vandaan waardoor bezoekers tussen de imposante betonblokken kunnen lopen.
Het veld met de blokken staat symbool voor de ervaringen van de Joden in de oorlog en geven een desoriënterend en isolerend gevoel aan de bezoekers. Onder het veld is een expositieruimte ingericht over de Jodenvervolging.
je tickets voor deze wandeling te reserveren
Führerbunker
Aan de Gertrud-Kolmar-Straße ligt de Führerbunker, een ondergronds complex waar Adolf Hitler in de laatste weken van de oorlog zich terug had getrokken. De bunker lag 5 meter onder de grond, waarvan 4 meter bekleed was met gewapend beton. In totaal lagen er 30 kamers in het complex.
Het complex werd in 1936 en vervolgens weer in 1943 gebouwd, en Hitler nam de bunker in januari 1945 in gebruik. Op 29 april trouwde hij hier met Eva Braun, waarna zij beiden de volgende dag in de bunker zelfmoord pleegden door middel van een cyanidecapsule en een pistool.
Na de oorlog probeerde eerst het Rode Leger en vervolgens de Oost-Duitse regering om de bunker op te blazen, maar beide pogingen mislukte, en pas met de bouw van appartementen in 1988 werden de resten van de bunker weggehaald. Sinds 2006 staat er een informatiebord op de plaats van de bunker.
Nieuwe Rijkskanselarij
In 1938 liet Hitler de Oude Rijkskanselarij, het gebouw waarin zijn kantoor lag, herbouwen. Het oude pand dateerde uit 1875, en eerder had Hitler het gebouw al uit laten bouwen met een ondergrondse bunker, de Führerbunker.
De architect Albert Speer bouwde in 1 jaar de Nieuwe Rijkskanselarij, een gebouw van 421 m lang. De Oude Rijkskanselarij kreeg tijdens de bouw een aanpassing, waarbij er een toegang werd gecreëerd naar het nieuwe gebouw. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden beide gebouwen zwaar beschadigd, en na de oorlog werden de restanten door de Sovjets afgebroken.
Wil jij ook de geschiedenis herontdekken? Boek je wandeltour hier, zeker weten dat het een leuke ervaring zal worden. (of kijk hieronder voor nog meer wandelingen)
Platz des Volksaufstandes von 1953
Op 16 juni 1953 begonnen Oost-Berlijnse bouwvakkers met een staking uit protest van de verhoging van de arbeidsnormen. De dag begon met zo’n 60 tot 80 stakers, maar al snel groeide hun aantal en de volgende dag was de staking tot een groot protest uitgelopen.
In de vroege ochtend van 17 juni hadden zich al tienduizenden betogers verzameld, en dit aantal bleef gedurende de dag groeien, waarnaast er ook op andere plaatsen in de DDR stakingen ontstonden. De volksopstand werd door het Rode Leger en de Volkspolizei met geweld neergeslagen. Het plein tussen het Ministerie van Financiën en de Mall of Berlin herdenkt nog steeds de opstand.
Bundesministerium der Finanzen
Naast het Platz des Volksaufstandes von 1953 is het Bundesministerium der Finanzen gelegen, het Ministerie van Financiën van de Bondsrepubliek Duitsland. Het Detlev Rohwedder Haus, zoals het gebouw zelf heet, is de hoofdvestiging van het ministerie, maar eerder was heer het Rijksluchtvaartministerie en het Haus der Ministerien van de DDR gevestigd.
Het Detlev Rohwedder Haus werd in 1935 en 1936 gebouwd in de typische Nationaal Socialistische stijl en was toentertijd het grootste kantorengebouw in Europa.
- Het gebouw is ruim 250 m lang en bevat 7 verdiepingen met in totaal 2800 kamers.
- Aan de noordzijde van het gebouw, aan het Platz des Volksaufstandes von 1953, hangt een gedenkplaat in herinnering van de opstand.
Restanten van de Berlijnse Muur
Langs de Wilhelmstraße, naast het Detlev-Rohwedder-Haus, zijn nog originele restanten van de Berlijnse Muur te vinden. Het stuk muur is ongeveer 200 meter lang en is deels afgebrokkeld, waardoor het ijzeren frame van de muur op sommige stukken te zien is.
De muur is gelegen op de grond van de Topographie des Terrors, een informatiecentrum over de Tweede Wereldoorlog en de Koude Oorlog. In het museum zijn foto’s, afbeeldingen en documenten te zien, met bij de muur een tentoonstelling over de geschiedenis van het terrein.
Spectaculaire ontsnapping in 1965
Bij het stuk Berlijnse Muur aan de Niederkirchnerstraße heeft een spectaculaire ontsnapping plaats gevonden. Op 28 juli 1965 kwam Heinz Holzapfel, een econoom en ingenieur, naar het Haus der Ministerien, het gebouwd dat tegenwoordig het Detlev Rohwedder Haus heet. Hij was hier uitgenodigd voor een vergadering, maar was na de vergadering nog veel meer van plan.
Met een kabel en een hamer ontsnappen
Holzapfel was het niet eens met het socialisme van de DDR en wilde samen met zijn familie ontsnappen naar het westen. Hij bracht zijn vrouw en zoontje met hem naar het Haus der Ministerien en liet hen verstopt achter in een toilethokje waar hij een bordje op hing dat het toilet buiten gebruik was. Na de vergadering, en nadat de meeste mensen het gebouw hadden verlaten, haalde Holzapfel zijn vrouw en kind op en gingen ze samen naar het dak van het gebouw.
Holszapfel gooide vervolgens een hamer over de Muur heen, die hier parallel met het gebouw liep. De hamer was bevestigd aan een stuk touw, en nadat hulp in het westen een metalen kabel aan de hamer wist te bevestigen trok Holzapfel de hamer weer terug naar het dak.
Eerder had Holzapfel al een harnas gemaakt van de as van een fiets, en hiermee ging eerst het zoontje van Holzapfel en vervolgens zijn vrouw via de geïmproviseerde tokkelbaan over de Muur naar het westen, waarna ook Holzapfel zelf veilig aan de andere kant van de Muur terecht kwam.
Wachters bij de muur hadden de hele ontsnapping gezien maar dachten dat de STASI, de Staatssicherheitsdienst, of wel het Ministerie voor Staatsveiligheid, agenten naar het westen aan het smokkelen waren, waardoor ze niet ingrepen of hun vuur losten.
Checkpoint Charlie
De wandeling eindigt bij één van de beroemdste locaties van Berlijn: Checkpoint Charlie. Dit punt, gelegen op de Friedrichstraße bij de Zimmerstraße was een belangrijke grenspost tussen Oost- en West-Duitsland en was een open vlakte tussen de Berlijnse Muur.
Het belangrijkste punt om van Oost naar West te gaan
Checkpoint Charlie was het belangrijkste punt waar niet alleen voetgangers maar ook voertuigen van het ene deel van Duitsland naar het andere deel konden gaan. Het was de derde grenspost langs de grens tussen de 2 delen en was vernoemd naar de derde letter uit het militaire alfabet. Bij Checkpoint Charlie stond een wachtershuisje en hier werden reizigers gecontroleerd op het meebrengen van illegale objecten voor ze de grens over mochten steken.
Onze tip: Wil jij ook Checkpoint Charlie en het Mauermuseum bezoeken? Koop je tickets online en sla de wachtrijen over.
Na de val van de Muur werd de wachterspost in 1990 weggehaald, maar later in 2000 is er een kopie van het wachtershuisje teruggezet, samen met een lijn van kasseien die aangeeft waar de muur gestaan heeft en een bord dat aangeeft dat je het Amerikaans grondgebied verlaat en Sovjet grondgebied betreed.
Bij het controlepunt staat een museum dat al in 1962 opgericht werd door de verzetsstrijder Rainer Hildebrandt. Het Mauermuseum of het Haus am Checkpoint Charlie, zoals het museum ook wel heet, brengt de fragmentatie van Duitsland in beeld en toont objecten die gebruikt zijn voor ontsnappingen naar het westen. Ook is er een tentoonstelling over de muur zelf te zien, en is er een andere tentoonstelling gericht op geweldloos verzet in acties voor mensenrechten.
Jij kan ook deze wandeling Derde Rijk & Koude Oorlog doen
De wandeling Derde Rijk & Koude Oorlog neemt je in 2 uur mee door het centrum van Berlijn en brengt je langs verschillende interessante monumenten uit het Derde Rijk en de Koude Oorlog. Deze wandeltour begint bij de Brandenburger Tor en loopt langs een aantal bezienswaardigheden naar Checkpoint Charlie.
Onderweg verteld een deskundige gids in het Engels over de monumenten en de geschiedenis van de locaties.
- De tour is te boeken voor €16 per persoon.
- Een ticket voor jongeren onder de 25 jaar en senioren ouder dan 65 jaar kost €14.
- De tour vertrekt dagelijks om 10u, en van vrijdag tot en met zondag ook eentje om 13u30.
Onze tip: Boek je tour online bij GetYourGuide, beleef samen met een gids de bewogen geschiedenis van Berlijn, een aanrader !
Filmpje: beleef deze wandeling door Berlijn
Benieuwd naar hoe deze wandeling met de GetYourGuide gids door Berlijn eruit ziet? In deze video nemen we je mee tijdens de Derde Rijk en Koude Oorlog wandeling. Als je dit zelf ook eens wil ervaren, zal je natuurlijk zelf naar Berlijn moeten afreizen.
Download je gratis stadswandeling Berlijn
Ontdek de stad met onze gratis stadswandeling Berlijn. Ideaal om Berlijn volledig te verkennen op eigen tempo. In de gratis stadsgids Berlijn kan je 2 stadswandelingen vinden. Nog meer goesting in Berlijn? Koop onze volledige reisgids Berlijn en ontdek alles over deze prachtige stad.