Hoe het concentratiekamp van Dachau bezoeken? Info, tips & tickets
Alle info voor je bezoek aan het concentratiekamp van Dachau
Het concentratiekamp van Dachau was het eerste grootschalig opgezette concentratiekamp van de SS in Duitsland. Het kamp, dat zo’n twintig kilometer ten noordwesten van SS-hoofdstad München ligt, was tijdens zijn twaalf-jarig bestaan het decor van heel wat gruwelijkheden. Tegenwoordig is het kamp een herdenkingsmonument waar bezoekers de duizenden slachtoffers kunnen herdenken. Bestel je tickets alvast hier online.
Tours & Tickets vanuit München naar Dachau
Het herdenkingsmuseum concentratiekamp Dachau kan je vrij bezoeken. Wil je meer te weten komen over de geschiedenis dan kan je mee met een georganiseerde tour.
Er zijn tours naar Dachau die vertrekken vanuit München en tickets kan je makkelijk online kopen.
Inhoud artikel
Geschiedenis van het concentratiekamp
1.1. Ontstaan van het kamp
Nadat Adolf Hitler in 1933 aan de macht kwam, werden er in heel Duitsland kampen opgericht om politieke gevangen in op te sluiten. Die kampen waren klein, chaotisch en slecht georganiseerd. Daarom besloot met in Beieren om die kampen te verenigen in één groot centraal kamp: het concentratiekamp van Dachau. Het project werd koelbloedig professioneel aangepakt. Het kamp, gebouwd op het terrein van een voormalige munitiefabriek, zou plaats bieden aan zo’n 5.000 gevangenen voor lange termijn. Dachau werd het prototype voor de volgende concentratiekampen en deed dienst als oefenterrein voor SS-bewakers en leidinggevenden.
1.2. Schule der Gewalt
Op 20 maart kondigde Heinrich Himmler, de leider van de SS van München, de oprichting van het kamp publiekelijk aan. Twee dagen later ging het kamp officieel in gebruik. In eerste instantie werden in Dachau enkel politieke tegenstanders van Hitler gevangen gezet, vooral communisten en sociaaldemocraten. In het eerste jaar werden al meteen tientallen mensen om het leven gebracht. Het kamp kreeg daardoor al snel de bijnaam ‘Schule der Gewalt’, de school van het geweld. Binnen de eerste twee jaren werden de eerste Roma’s, homoseksuelen en joden er opgesloten en in 1938 de eerste buitenlanders.
1.3. De bevrijding
In de dagen voor de bevrijding werden veel gevangen vanuit andere kampen naar Dachau gebracht. Velen onder hen waren uitgeput en ondervoed. Op 26 april 1945 vertrok er vanuit Dachau een dodenmars, waarbij zo’n zevenduizend gevangen uit het kamp werden meegenomen. Onderweg werden ze doodgeschoten of stierven ze door ondervoeding, kou of uitputting.
Lagerälteste Oskar Müller vreesde daardoor dat de overgebleven gevangen allemaal hetzelfde lot zouden ondergaan. Hij stuurde daarom twee gevangenen uit het kamp zodat zij contact konden leggen met de Amerikanen. Op 29 april kwamen de geallieerden aan bij het kamp. Daar troffen ze 2000 lijken aan in een goederentrein uit Buchenwald en nog eens 3000 bij het crematorium. De 32 000 nog levende gevangen, zo’n 26 000 meer mensen dan waar het kamp voor bedoeld was, bevrijdden ze. De achtergebleven kampwachters werden ter plekke geëxecuteerd.
Klik hier om je tour te reserveren
1.4. Na de oorlog
Na de oorlog werden er tussen november 1945 en augustus 1948 de Dachauprocessen gehouden door het Amerikaanse leger om oorlogsmisdadigers te berechten. Het kamp werd daarna gesloten en als museum en gedenkplaats geopend. Het museum onderging in 2015 een renovatie en men besliste toen ook om van de oorspronkelijke toegangspoort opnieuw de ingang te maken.
Slachtoffers van Dachau
2.1. Duizenden doden
Het kamp van Dachau is het enige kamp dat 12 jaar lang onafgebroken in gebruik was, van het begin van het naziregime tot de bevrijding in 1945. In die periode hebben er zo’n 206 000 mensen gevangen gezeten. In totaal overleefden 41.500 de gruwel in het kamp niet. Er werden naast de politieke gevangen zowel Roma, homoseksuelen, Joden, misdadigers en verzetsstrijders opgesloten. Dachau was bovendien het kamp waar de meeste christelijke gevangen werden gedetineerd die zich verzet hadden tegen het naziregime. Vanaf 1944 werd er ook een vrouwenkamp aan het complex toegevoegd en werden vrouwen vanuit het concentratiekamp in Auschwitz naar Dachau overgebracht.
2.2. Dwangarbeid en medische experimenten
De gevangenen van Dachau werden voornamelijk gebruikt als dwangarbeiders, maar er werden in het concentratiekamp ook medische experimenten uitgevoerd. Himmler stelde daarvoor vanaf 1942 een onbeperkt aantal gevangen beschikbaar. Zo werd er bijvoorbeeld een decompressiekamer in Dachau geïnstalleerd om experimenten te doen met luchtdrukverschillen. Ook werd er naar een medicijn tegen malaria gezocht en werden er experimenten uitgevoerd met onderkoeling van het menselijk lichaam. Het is niet duidelijk hoeveel gevangenen als proefkonijnen moesten deelnemen, maar wel is zeker dat veel van hen de experimenten niet overleefd hebben.
Dachau bezoeken
3.1. Een grootschalig moordcomplex
Oorspronkelijk bestond het kamp uit twee sectoren, het concentratiekamp en het SS-kamp met de administratiegebouwen en de kazernes voor het personeel. Het kampgedeelte zelf bestond uit 32 barakken en het crematorium. De binnenplaats werd als executieplaats gebruikt. Het kamp werd omgeven door een hekwerk van prikkeldraad, een gracht en een muur met zeven wachttorens. Het kamp beschikte ook over vijf gaskamers. Vier daarvan werden gebruikt voor het ontluizen van kleding, terwijl de vijfde groter was en gebruikt kon worden om mensen om te brengen.
3.2. Toegangspoort en Schubraum
Je komt binnen bij de toegangspoort waarop in ijzerwerk ‘Arbeit macht Frei’ staat. Dit was de oorspronkelijke in- en uitgang van het kamp. Het gebouw naast de ingang, het Jourhaus, werd gebruikt als hoofdkantoor van de SS. Gevangen werden vervolgens naar de Schubraum gebracht, waar ze werden geregistreerd, gefotografeerd en van hun persoonlijke objecten werden ontdaan. In de tentoonstelling in het gebouw kan je zien hoe de SS te werk ging. Gevangen werden als laatste nog naar de badhuizen gebracht, waar ze geschoren en gedesinfecteerd werden en een douche moesten nemen voor ze de gestreepte uniformen kregen.
3.3. Bunkers
Van de drie bunkers die het kamp ooit kende is er één overeind gebleven. Hier werden slachtoffers extra gestraft en in kleine cellen gevangen gezet. De bunker bevat nu een kleine tentoonstelling met meer informatie over de bunkers en er is ook een gedenkplaats.
3.4. Het plein en de barakken
Op het grote plein van het kamp werden ’s ochtends en ’s avonds de gevangen geteld. Het plein werd ook gebruikt om gevangenen te straffen of te executeren. Rond het plein stonden de barakken. Eén van de barakken was bedoeld voor de geestelijken die tegen het regime hadden geprotesteerd. Een andere barak werd gebruikt voor de medische experimenten. Aan de achterkant van het kamp ligt het crematorium dat in 1942 aan het kamp werd toegevoegd en tot aan de bevrijding constant gebruikt werd.
3.5. Monumenten
Op het terrein van het kamp vind je ook verschillende religieuze en internationale gedenktekens die vanaf 1960 neergezet zijn. Er staat ook een indrukwekkend standbeeld van een lichaam verstrikt in het prikkeldraad dat de slachtoffers herdenkt die zelfmoord hebben gepleegd in het kamp. Daarnaast staat er ook een grote urne op het terrein en op het Internationaal Dachaumonument staan de woorden ‘nooit meer opnieuw’ in verschillende talen.
3.6. De schietbaan van Hebertshausen
Twee kilometer van het kamp vind je de schietbaan van Hebertshausen waar zo’n 4000 Sovjet-oorlogsgevangenen geëxecuteerd werden.
Openingsuren van het kamp van Dachau
- Het Herdenkingscentrum van Dachau is dagelijks open van 09:00 tot 17:00, behalve op 24 december.
Heb je tickets nodig om Dachau te bezoeken?
- Het Herdenkingscentrum is gratis toegankelijk. Wel zal je in de zomermaanden van maart tot en met oktober parkeerkosten moeten betalen als je met de auto arriveert. Tussen november en februari is parkeren gratis.
- Het is ook mogelijk om met een georganiseerde tour mee te gaan. Je leert dan met een gids het terrein beter kennen. Tours vertrekken vanuit München en tickets kan je makkelijk online kopen.
Hoe bereik ik het concentratiekamp van Dachau?
6.1. Met het openbaar vervoer:
Vanuit München neem je de S2-trein richting Dachau/Peterhausen. Deze rit duurt ongeveer 25 minuten. In Dachau stap je vervolgens over op de bus 726 richting Saubachsiedling, waar je uit kan stappen bij de ingang van het kamp bij halte KZ-Gedenktstätte.
6.2. Met de auto:
Wanneer je met de auto naar Dachau rijdt, heb je meerdere opties:
- Wanneer je vanaf Stuttgart-München aan komt rijden over de A8 dien je de afslag naar Dachau-Fürstenfeldbruck te nemen, en vervolgens de B471 naar Dachau tot aan de afslag Dachau-Ost.
- Vanaf Nürnberg-München over de A9 dien je de afslag naar de A92 richting Stuttgart te nemen en vervolgens de Oberschleißheim/Dachau afslag. Vervolgens dien je ook hier de B471 te volgen richting Dachau.
- Vanuit München zelf neem je de A9 richting Nürnberg en vervolgens al snel de A99. Ook hier volg je vervolgens de Oberschleißheim/Dachau afslag en de B471 naar Dachau.
- Het herdenkingscentrum wordt goed aangegeven met bordjes.
- Parkeren kan je naast het herdenkingscentrum aan de 73 Alte Römerstraße.
Praktische info voor je bezoek
- In begin mei wordt er jaarlijks een internationale herdenkingsceremonie gehouden in Dachau.
- Een bezoek aan het concentratiekamp kan erg heftig en schokkend zijn. Het wordt daarom afgeraden om het kamp met kinderen jonger dan dertien jaar te bezoeken.
- Er is geen vestiaire waar je grote bagage achter kan laten. Het is dan ook aan te raden om die in de auto of je accommodatie te laten.
- In het bezoekerscentrum is een klein café waar je wat eten en drinken kan halen.
- Wil je graag meer te weten komen over de geschiedenis? Kijk of er tours zijn waar je mee kan met gaan.
Download je gratis reisgids Beieren
Verblijf je voor een langere tijd in Beieren? Ontdek dan de stad met onze gratis reisgids Beieren. Download ook je gratis stadswandeling door München om je trip compleet te maken!